0 စပါးႀကီးေျမြအေရခြံလဲခ်ိန္

အခုတေလာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားက ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အျမင္မရွင္းဘဲ ရွိေနၾကတယ္။ ၾကံ့ဖြတ္အစိုးရအေနနဲ႔ ကစားကြက္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ကစားလိုက္ေတာ့ သံတမန္ေရးအရ သိသိသာသာ ေအာင္ျမင္မႈရသြားတယ္။ အေမရိကန္အစိုးရက သေဘာထားေပ်ာ့ေပ်ာင္းလာတယ္။ အာဆီယံဥကၠ႒ေနရာအတြက္ ထိုင္းက ကန္႔ကြက္စရာမရွိေၾကာင္း ေျပာလာတယ္။ ျမန္မာလႊတ္ေတာ္က အာဆီယံလႊတ္ေတာ္အသင္းဝင္ျဖစ္လာတယ္။ ဂ်ပန္က ျမန္မာ့ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးကို ေတြ႕ဆုံတယ္။ အရင္ေပးဖူးတဲ့အကူအညီ ျပန္ေပးဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနၿပီ။

ဒါေပမယ့္ နယ္စပ္ေဒသမွာ တိုက္ပြဲျဖစ္ေနတာကို ျပည္တြင္းျပည္ပအင္အားစုမ်ားကလည္း ႏႈတ္ဆိတ္ေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံတကာအစိုးရမ်ားကလည္း အေလးမထားႏိုင္ဘဲ ရွိေနၾကတယ္။ လူအခြင့္အေရးလႈပ္ရွားသူအခ်ဳိ႕ဆီကပဲ ေအာ္လာၾကတာကို ေတြ႕ရတယ္။ သူတို႔ေအာ္လာၾကတာကလည္း အစိုးရတပ္ေတြက လူသတ္လို႔ မုဒိမ္းက်င့္လို႔ ေပၚတာဆြဲလို႔ပါ။ ထိုးစစ္အေၾကာင္းကို အတြန္႕တက္တာမဟုတ္ပါ။ ဒါက ဘာကို ျပသလဲဆိုရင္ လူေတြက တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕အေရးကိစၥကို နံပါတ္တစ္အေနနဲ႔ သေဘာမထားလို႔ပါပဲ။

ႏိုင္ငံေရးသမားအေတာ္မ်ားမ်ားက ဒီမိုကေရစီရရင္ တိုင္းရင္းသားအေရးလည္း ၿပီးျပည့္စုံၿပီလို႔ ယူဆၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီအရင္ရေအာင္ ဘုံရန္သူကို တိုက္ၾကရမယ္လို႔ အခ်ဳိ႕က ဆိုၾကတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြက မိမိတို႔အမ်ဳိးသားေရးကိုပဲ ဦးစားေပးရင္ အင္အားကို ခြဲထုတ္သလို ျဖစ္ၿပီး ရန္သူရဲ႕ ၿဖိဳခြင္းျခင္းကို ခံရမယ္လို႔လည္း ေျပာၾကတယ္။ ဒါကေတာ့ တိုင္းရင္းသားေတြကို အကူတပ္ဖြဲ႕ေလာက္ပဲ သေဘာထားၿပီး ဒီမိုကေရစီတိုက္ပြဲမွာ တိုင္းရင္းသားေတြက သိပ္ၿပီး အားကိုးလို႔မရဘူးလို႔ မသိစိတ္ထဲမွာ ရွိေနလို႔ပါပဲ။

တိုင္းရင္းသားေတြဘက္ကလည္း တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕အေရးဟာ ဒီမိုကေရစီေရးမဟုတ္ဘူးလို႔ ခံယူထားၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီေရးဆိုတာက ႏိုင္ငံေရးစနစ္တစ္မ်ဳိးပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စနစ္က ဘာပဲျဖစ္ေနျဖစ္ေန လူမ်ဳိးတန္းတူေရးမရွိယင္ တရားမွ်တမႈ ရွိမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ တိုင္းရင္းသားေတြက ယုံၾကည္ေနၾကတယ္။ တိုင္းရင္းသားတပ္ဖြဲ႕ေတြအေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း ဦးႏုပါလီမာန္အစိုးရကတည္းက ရွိေနႏွင့္တာကို ၾကည့္ယင္ ဒီအခ်က္က သိသာသြားတယ္။ ေနာက္ၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြက ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြကိုလည္း ၾကံ့ဖြတ္အမည္ခံစစ္အစိုးရေလာက္ သံသယမရွိေပမဲ့ အနည္းအက်ဥ္းေတာ့ သံသယရွိေနၾကမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြမွာကိုးက အေျခအေနအရ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရတာ ရွိေပမဲ့ စစ္အစိုးရက လူမ်ဳိးေရးအရ နည္းနည္းရန္တိုက္ေပးလိုက္တာနဲ႔ မီးဟုန္းဟုန္းေတာက္ကာ ပဋိပကၡေတြ ျဖစ္လာစရာအေၾကာင္းရွိတယ္။

ဒါေပမဲ့ ေသခ်ာတာတစ္ခု ရွိတယ္။ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားနဲ႔ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အင္အားစုမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ မရွိဘဲ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီေရးလည္း ထြန္းကားမွာမဟုတ္ဘူး။ လူမ်ဳိးတန္းတူေရးလည္း ရွိမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ယခုလက္ရွိမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ က ၾကံ့ဖြတ္အစိုးရနဲ႔ ပူးေပါင္းလုပ္ခ်င္တယ္။ စစ္အစိုးရနဲ႕ႏွစ္ေပါင္း(၂၀)အေတြ႔အၾကံဳရွိတဲ့ အပစ္ရပ္တိုင္းရင္းသားေတြက ခပ္ခြာခြာေနခ်င္တယ္။ ၾကံ့ဖြတ္အစိုးရက ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားနဲ႔ နီးနီးကပ္ေနၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြကို မသိမသာ ကြာသြားေအာင္ လုပ္ေနတယ္။

ျပည္တြင္းတည္ၿငိမ္ေရးလုပ္တုန္းက တိုင္းရင္းသားေတြရဲ႕အကူအညီ မ်ားစြာ လိုအပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အပစ္ရပ္လုပ္ခဲ့တယ္။ လက္ရွိမွာ စပါးႀကီးေႁမြက ပထမအေရခြံကို လဲလိုက္ၿပီ။ တက္သစ္စအေရခြံကလည္း မမာေသးဘူး။ လႈပ္လို႔မရေသးဘူး။ ဒီအခ်ိန္မွာ သူက ေပ်ာ့ေပ်ာင္းဟန္ေဆာင္တယ္။ အဆိပ္မရွိသလို ေနျပလိုက္တယ္။ အရင္က ေႁမြနဲ႔ အခုလက္ရွိေႁမြက မတူသေယာင္ ျပဳမူတယ္။ သူ႔အဆိပ္ကို လဲလိုက္တဲ့အေရခြံထဲ ပါသြားၿပီလို႔ ကမၻာကထင္သြားေအာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕အားကို ရဖို႔ လိုေနတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က သူ႔အနားမွ ရွိေနသ၍ သူက စပါးႀကီးေႁမြပဲလို႔ လူေတြက ထင္ၾကမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ အဆိပ္ရွိတဲ့ေႁမြႀကီးပါလို႔ လူေတြ သိၾကေပမဲ့ ယဥ္ပါးလာတဲ့ေႁမြတစ္ေကာင္ပဲလို႔ ထင္ၾကမွာပဲ။ ဒီေတာ့ သံတမန္ေရးအရ သူတို႔က ေကာင္းေကာင္းလႈပ္ရွားလို႔ ရသြားတယ္။ ေအာင္ျမင္မႈလည္း ရေနတယ္။

ဒါေပမယ့္ ေႁမြႀကီးက ေႁမြႀကီးပါပဲ။

ေႁမြႀကီးျဖစ္မွန္းကိုလည္း သူ႔လဲလိုက္တဲ့အေရခြံကို ၾကည့္လိုက္ရင္ သိတယ္။လူေတြအျမင္မွာေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြက ၾကံ့ဖြတ္အစိုးရဆီကို ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတဲ့နည္းနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ေနၾကတယ္လို႔ ျမင္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေႁမြႀကီးက ညွဳိ႕ထားၿပီး ခ်ဥ္းကပ္လာတာကို မသိရဘူး။ စပါးႀကီးေႁမြဆိုတာ သူ႔စည္းခ်လိုက္တာနဲ႔ သူ႔အညွဳိ႕ခံရတာပဲမဟုတ္ဘူးလား။ အားလုံးေသာ အတိုက္အခံတို႔က သူ႔စည္းမွာပဲ လႈပ္ရွားေနၾကရတယ္ဆိုတာ သူ႔လဲသြားတဲ့အေရခြံအတိုင္း လိုက္ၾကည့္ယင္ သိၾကမွာပါ။

ဒီေနရာမွာ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ ဒီမိုကေရစီအစိုးရပါလို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ အနည္းဆုံးက သူတို႔က ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေလွ်ာက္ေနပါတယ္လို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ သူတို႔မွာ ေျခမပါလို႔ပါ၊ ျဖည္းျဖည္းခ်င္းသြားမွ ျဖစ္မွာပါလို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ ေႁမြဆိုတဲ့သတၲဝါမွာ ေျခမပါလည္း လူထက္ေတာ့ ျမန္ေသးတယ္လို႔ သိၾကစမ္းပါ။

ဒီေတာ့ ဒီအစိုးရဲ႕အေရခြံကို ခြာၾကည့္ယင္ ဒါေတြကို ျမင္ရမယ္။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရဟုတ္မဟုတ္၊ ဒီမိုကေရစီေရးကို အားေပးသူဟုတ္မဟုတ္ ဆုံးျဖတ္ၾကည့္ပါ။

ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တုန္းက မဲစနစ္ကို ၾကည့္ပါ။ မဲစနစ္ဆိုတာ...

မဲေပးမႈတန္းတူေရး (Vote equality)

၁။ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္လိုမ်ဳိး (Elected officials) ရွိရတယ္။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္က ၾကံ့ဖြတ္လူေတြခ်ည္းပဲ။

၂။ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား (Free and fair elections)လည္း ျဖစ္ရမယ္။ ဒါလည္း လူတိုင္းသိတဲ့ ကိစၥပဲ။ မဲလိမ္တယ္။ မဲခိုးတယ္။ ၿခိမ္းေျခာက္ၿပီး မဲထည့္ခိုင္းတယ္။

ဒီေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက မဲေပးတာေတာင္ တန္းတူအခြင့္အေရးမရွိခဲ့ဘူး။

ေနာက္တစ္ခုပါ။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ျပည္သူလူထုက ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ပါဝင္ခြင့္ရခဲ့သလား ေဝဖန္ၾကည့္ပါ။

ထိထိေရာက္ေရာက္ ပါဝင္ျခင္း (Effective Participation)

၁။ ေကာ္မရွင္ (Elected officials)က သူတို႔လူေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ျပည္သူ႔ဘက္က ရပ္တည္ခဲ့တာမဟုတ္ဘူး။

၂။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအားလုံး ပါဝင္မႈ (Inclusive suffrage)လည္း လိုအပ္တယ္။ ဒါလည္း ၿပီးခဲ့တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ႀကိဳတင္မဲေတြနဲ႔ စစ္ျဖစ္ေနရတာနဲ႔၊ မုန္တိုင္းဝင္ေနတာနဲ႔ မဲေပးသူအားလုံး မပါဝင္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။

၃။ အစိုးရအာဏာအတြက္ ေရြးေကာက္ပြဲ ဝင္ၿပိဳင္ခြင့္ (Right to run for office)လည္း အေရးႀကီးတယ္။ သိတဲ့အတိုင္းပဲ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အပါအဝင္ ပါသင့္ပါထိုက္တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ ပါခြင့္မရခဲ့ဘူး။

၄။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (Freedom of expression)ဆိုတာကလည္း မရွိသေလာက္ပါပဲ။

၅။ အားကိုးရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (Alternative information)လည္း မရွိပါဘူး။ သတင္းစာ၊ တီဗြီ၊ စာနယ္ဇင္းအကုန္လုံးကို ၾကံ့ဖြတ္တို႔က ထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။

၆။ အသင္းအဖြဲ႕ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ (Associational Autonomy)လည္း ရွိရတယ္။ ဒီလိုျပဌာန္းခြင့္မရွိဘဲ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ရင္ တရားမွ်တမွာမဟုတ္ဘူး။ ေနာက္ပိုင္း ရွိသမွ် အမ်ၽိးသမီးေရးရာ၊ စစ္မႈထမ္းေဟာင္း၊ စြမ္းအားရွင္တို႔ကလည္း ၾကံ့ဖြတ္ရဲ႕လက္ကိုင္တုတ္ေတြပါပဲ။

ဒီေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ေရြးေကာက္ပဲြမွာ လူေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ အားရပါးရ ပါခဲ့ရတာမဟုတ္ဘူး။ Effective Participation လုံးဝ မရွိခဲ့ဘူးလို႔ပဲ ေျပာရမယ္။ ေနာက္ၿပီး အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္းကို လူေတြက ဘာမွ မသိၾကရွာပဲ မဲသြားေပးရျခင္းျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာေပးလုပ္ငန္းမ်ား လုံးဝလုပ္ခဲ့ျခင္းမရွိဘူး။

နားလည္မႈကို ႂကြယ္ဝေစျခင္း (Enlightened understanding)

၁။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (Freedom of expression)ဆိုတာ ရွိရမယ္။ ေကာ္မရွင္ကို မေဝဖန္ရ၊ ၾကံ့ဖြတ္ကို မေဝဖန္ရ၊ စစ္အစိုးရကို မေဝဖန္ရ၊ တစ္ပါတီနဲ႔တစ္ပါတီကို မေဝဖန္ရ ဆိုေတာ့ မဟုတ္တဲ့စည္းကမ္းေတြက မ်ားေနတယ္။

၂။ အားကိုးရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (Alternative information)လည္း မရွိဘူး။ အခုန ေျပာသလိုပဲ။ ရသမွ်သတင္းေတြက ၾကံ့ဖြတ္ေတြ မဲဆြယ္တဲ့သတင္းေတြပဲ ရွိတယ္။ လမ္းေဖာက္တယ္၊ တံတားေဆာက္တယ္၊ ေဆးကုေပးတယ္ဆိုေတာ့ သတင္းဌာနေတြက အားကိုးလို႔ မရေတာ့ဘူး။

၃။ အသင္းအဖြဲ႕ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ (Associational Autonomy)လည္း မရွိဘူး။ ၾကံ့ဖြတ္တစ္ပါတီပဲ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရၿပီး က်န္တဲ့ ပါတီေတြကို ေကာ္မရွင္က ဥပေဒေတြနဲ႔ ေျခေတြလက္ေတြကို တုတ္ေႏွာင္ထားလိုက္တယ္။

ဒီေတာ့ ျပည္သူေတြက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာေရြးေကာက္ပြဲတုန္းက ဘယ္ပါတီကိုမွ ေကာင္းေကာင္းသိခဲ့ၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ဘာမွမသိယင္ သူတို႔ေရြးေကာက္ၿပီး တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ေတြက သူတို႔ကိုယ္စားဆုံးျဖတ္ပိုင္ခြင့္ရွိမရွိလည္း သိရွိၾကတာမဟုတ္ဘူး။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကိုလည္း နားလည္တဲ့လူက မရွိဆိုေတာ့ ပိုဆိုးခဲ့တယ္။

ကဲေႁမြအေရခြံကို ဆက္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။ ေနာက္တစ္ခုက

လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ႀကီးၾကပ္ျခင္း (Control of agenda)

၁။ ေရြးေကာက္ၿပီး ေကာ္မရွင္အရာရွိမ်ား (Elected officials)

၂။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (Freedom of expression)

၃။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအားလုံး ပါဝင္မႈ (Inclusive suffrage)

၄။ အစိုးရအာဏာအတြက္ ဝင္ၿပဳိင္ခြင့္ (Right to run for office)

၅။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (Freedom of expression)

၆။ အားကိုးရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (Alternative information)

၇။ အသင္းအဖြဲ႕ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ (Associational Autonomy) ဆိုၿပီး လုပ္ငန္းႀကီးၾကပ္မႈကလည္း စစ္အစိုးရလက္ထဲမွာပဲ ရွိခဲ့တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အထက္ေဖာ္ျပပါအခ်က္မ်ားအားလုံးက အတိုက္အခံေတြလက္ထဲမွာ မရွိဘူးဆိုေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲႀကီးၾကပ္မႈဆိုတာကလည္း အစီအစဥ္က်က်မက်က် ေဝဖန္ပိုင္ခြင့္မွ မရွိတာပဲ။

ကိုင္း...ဒါဆိုယင္

အားလုံးပါဝင္ျခင္း (Inclusion)

၁။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူအားလုံး ပါဝင္မႈ (Inclusive suffrage)

၂။ အစိုးရအာဏာအတြက္ ဝင္ၿပဳိင္ခြင့္ (Right to run for office)

၃။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္ (Freedom of expression)

၄။ အားကိုးရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား (Alternative information)

၅။ အသင္းအဖြဲ႕ဆိုင္ရာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ (Associational Autonomy) ဒါေတြလည္း မရွိခဲ့ဘူး။ အထက္မွာ ေျပာသလိုပဲ။ မဲေပးပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့လူေတြအားလုံးက ပါဝင္ခဲ့တာမဟုတ္သလို လူတိုင္းကလည္း ဝင္ၿပဳိင္ႏိုင္တာမဟုတ္ဘူး။ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္လုံးဝမရွိဘဲ သတင္းဌာနေတြကလည္း မုဒိမ္းက်င့္ခံရတယ္။ အသင္းအဖြဲ႕ေတြက ေကာ္မရွင္လိုပဲ ဘက္လိုက္ၾကတယ္။

စာဖတ္သူတို႔ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အထက္ေဖာ္ျပပါနည္းလမ္းနဲ႔ တက္လာတဲ့ လက္ရွိၾကံ့ဖြတ္အစိုးရက အမ်ဳိးသားျပန္လည္ေသြးစည္းေရးလုပ္တဲ့ေနရာမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို အခုထိ အသိအမွတ္မျပဳေသးသလို တစ္ဖြဲ႕ခ်င္းမဟုတ္ဘဲ အားလုံးအတူတကြ စကားေျပာခ်င္ပါတယ္ဆိုတဲ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စုေပၚထြန္းေရးေကာင္စီကိုလည္း ရွိေလသည့္ငပိမွ်ေတာင္ သိတာမဟုတ္ဘူး။

သူတို႔ေျပာေျပာေနတဲ့ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးဆိုတာကလည္း ႏွစ္ေပါင္း(၂၀)မက ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ယံုၾကည္မႈတည္ေဆာက္ေရးလို႔ ေျပာေျပာေနရင္းနဲ႔ သူတို႔က တစ္ဖက္သတ္နဲ႔ သူတို႔အႀကိဳက္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့ၿပီးၿပီပဲ။ အဲဒီႏွစ္ေပါင္း(၂၀)မွ်အခ်ိန္ကို အလဟႆျဖဳန္းတီးပစ္ၿပီး အခုမွ လႊတ္ေတာ္မွာ ျပင္ၾကပါလို႔ ေျပာေနပါတယ္။ ဒါဟာ စပါးႀကီးေႁမြက သူ႔ညွဳိ႕ထားတဲ့ စည္းထဲကို ဝင္လာေအာင္ မွ်ားေခၚလိုက္တာပါ။ သူတို႔လႊတ္ေတာ္က လူသတ္ကြင္းနဲ႔ တူပါတယ္။ မသတ္ေသးလို႔ နည္းနည္းေလး လြတ္လပ္ေနတာကို အဟုတ္မမွတ္ၾကပါနဲ႔။ ႂကြက္ကေလးကို မသတ္ခင္ ေၾကာင္က ေဆာ့ခ်င္ေသးလို႔ အသက္ရွည္ေနရတာပါ။

လႊတ္ေတာ္ကို လာၾကပါလို႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ေစခ်င္တယ္လို႔ ေျပာေျပာေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားညီေနာင္(၅)ေဖာ္ပါတီတိို႔ကို နည္းနည္း ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ လႊတ္ေတာ္က ၂၀၀၈-ခုဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီဥပေဒေဘာင္ကလည္း လူသတ္လက္နက္ေတြ တပ္ဆင္ထားပါတယ္။ လူသတ္လက္နက္ေတြ အျပည့္အဝ တပ္ဆင္ထားတဲ့ လူသတ္ကြင္းနဲ႔တူတဲ့ လႊတ္ေတာ္မွာ လက္နက္မဲ့သူ အသင္လူသားတို႔ ဘာလုပ္ႏိုင္မလဲ။

လက္ရွိအေျခခံဥပေဒအရ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္လို႔ အမည္ေပးထားပါတယ္။ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံလို႔ နာမည္ေပးထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျပည္နယ္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့လႊတ္ေတာ္ မရွိပါ။ အမွန္မေတာ့ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ဆိုတာ ျပည္နယ္ေတြကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ လႊတ္ေတာ္ ျဖစ္ရမွာပါ။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကေတာ့ ျပည္သူေတြကို တိုက္႐ိုက္ကိုယ္စားျပဳတဲ့လႊတ္ေတာ္ေပါ့။ ျပည္သူလႊတ္ေတာ္ကေတာ့ လူဦးေရမ်ားတဲ့ျပည္နယ္နဲ႔တိုင္းက လူဦးေရအရ အမတ္ဦးေရမ်ားမ်ား ရၾကမယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္က ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ ျဖစ္ရမယ္။ ဒါေပမယ့္ လူဦးေရနည္းတဲ့ ျပည္နယ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားေတြကို ကာကြယ္ဖို႔ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္နယ္ေတြဆီက အညီအမွ် အမတ္ေတြကို ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ေပးရပါတယ္။ ဒီလႊတ္ေတာ္က ဥပေဒၾကမ္းတစ္ခု သမၼတဆီမေရာက္ေသးခင္ ျပင္ဆင္သင့္တာကို ျပင္ဆင္ေပးေလ့ရိွတယ္။ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္စလုံး သေဘာတူမွ အဲဒီဥပေဒၾကမ္းက သမၼတလက္မွတ္ထိုးရပါတယ္။

အခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံမွာ ျပည္ေထာင္စုစနစ္မဟုတ္ပါဘူး။ အမ်ဳိးသားႏိ္ုင္ငံတစ္ခုျဖစ္တယ္။ အဲဒီႏိုင္ငံမ်ဳိးမွာ Polyarchy ဒါမွမဟုတ္ Majority Rule အေနနဲ႔ သြားလို႔ရတယ္။ အမ်ားညီရင္ ကြၽဳဲကို ဤဖတ္လို႔ရတယ္ေပါ့။ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံတစ္ခုမွာ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းျဖစ္တဲ့ Majority Rule အေနနဲ႔ပဲ မလုံေလာက္ေတာ့ဘူး။ လူမ်ဳိးတိုင္းအတြက္ တန္းတူေရးကလည္း အေရးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုႏိုင္ငံလည္း ဟုတ္ရင္၊ ဒီမိုကေရစီထြန္းကားတဲ့ႏိုင္ငံလည္း ဟုတ္ရင္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္လို႔ ေခၚတဲ့ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္က ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းျဖစ္တဲ့ Polyacrch or Majority Rule ကို ေစာင့္ထိန္းရတယ္။ အထက္လႊတ္ေတာ္ေခၚ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္က Equality အရ ရပ္တည္ရတယ္။ ဒါမွပဲ ဒီမိုကေရစီေရးလည္း ထြန္းကားၿပီး လူမ်ဳိးတန္းတူေရးလည္း ရွိႏိုင္မယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ လက္ရွိဖြဲ႕စည္းပုံမွာ အဲဒီအရည္းအခ်င္း လုံးဝမရွိပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီစံႏႈန္းမရွိသလို ျပည္ေထာင္စုတစ္ခုအတြက္ အင္မတန္အေရးပါလွတဲ့ တန္းတူညီမွ်ေရးလည္း မပါဝင္ပါဘူး။ အေျခခံဥပေဒတစ္ခုကို မွတ္ေက်ာက္တင္ခ်င္ရင္...


ဒီမိုကေရစီ ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ တိုင္းတာရတဲ့ေပတံ (စံ)မ်ား

၁။ ေပၚလစီခ်မွတ္တဲ့ေနရာမွာ အစိုးရရဲ႕အာဏာကို ေရြးေကာက္ပြဲကေန တက္လာတဲ့အရာရွိမ်ားလက္မွာ အေျခခံဥပေဒအရ အပ္ႏွံထားရမယ္။

၂။ တရားမွ်တၿပီး လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို သင့္ေလ်ာ္သလို မၾကာခဏ က်င္းပေပးယင္ ခ်ဳပ္ျခယ္မႈလည္း အေတာ္ေလး ကင္းၿပီး အရာရွိမ်ားကိုလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းစြာနဲ႔ ေရြးခ်ယ္ရ၊ ျဖဳတ္ပယ္ရတယ္။

၃။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ အသက္ျပည့္သူအားလုံးက လက္ေတြ႔က်က် မဲေပးခြင့္ရွိရမယ္။

၄။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ဝင္ေရာက္အေရြးခံျခင္းမွာ ျပည္သူ႔အရာရွိမ်ားျဖစ္ဖို႔အတြက္ ျဖစ္လို႔ ဒီရာထူးအတြက္ အရြယ္ေရာက္သူအားလုံးနီးပါးက ဝင္ၿပိဳင္ခြင့္ ရွိသင့္တယ္။

၅။ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္၊ အထူးသျဖင့္ ဌာနလက္ကိုင္အရာရွိေတြ အစိုးရအျပဳအမူေတြ ေရးပန္းစားေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးစီးပြားေရးလူမႈေရးစနစ္ေတြနဲ႔ ႀကီးစိုးေနတဲ့အယူအဆေတြကို ေဝဖန္ႏိုင္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္လည္း ႏိုင္ငံသားေတြမွာ ထိေရာက္တဲ့ဥပေဒနဲ႔ ထားရွိရမွာျဖစ္တယ္။

၆။ သတင္းဌာနေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးလည္း သူတို႔က လက္လွမ္းမီရမယ္။ အဲဒီသတင္းဌာနကို အစိုးရ ဒါမွမဟုတ္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုခုက မူပိုင္လုပ္ထားလို႔ မရပါ။

၇။ ေနာက္ဆုံးအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားနဲ႔ စိတ္ဝင္စားရာအဖြဲ႕အစည္းမ်ားအပါအဝင္ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ရွိတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုခုကို ဖြဲ႔စည္းခြင့္၊ ပါဝင္ခြင့္ကိုလည္း ျပည္သူေတြကို ဥပေဒအရ ထိေရာက္စြာ ေပးထားရတယ္။

ဒီစံ(၇)ခ်က္က ပညာရွင္မ်ားလက္ခံထားတဲ့ႏႈန္းေတြပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံဖြဲ႕စည္းပုံကေတာ့ ဒီစံႏႈန္းေတြနဲ႔ လုံးဝမကိုက္ညီဘူဆိုတာ ထင္ရွားလွပါတယ္။ ေနာက္ အခ်ိန္ရယင္ အက်ယ္တဝင့္ ေဆြးေႏြးသြားပါ့မယ္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ (၇)ခ်က္နဲ႔ လုံးဝမကိုက္ညီတဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျဖစ္လို႔ အဲဒီဖြဲ႔စည္းပုံကို ျပင္ေနမဲ့အစား အသစ္ျပန္ေရးတာပဲ ေကာင္းပါတယ္။

ကဲ အဲဒီဖြဲ႕စည္းပုံကို ျပင္ဆင္ခ်င္တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ျပန္ေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ရွိၾကံ့ဖြတ္အစိုးရ လုပ္ေနတဲ့ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကို အနည္းငယ္သုံးသပ္ၾကည့္ၾကရေအာင္ပါ။

လက္ရွိစစ္အစိုးရက အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ၽပ္ကို မတင္မက်သေဘာမ်ဳိးနဲ႔ လႊတ္ထားတယ္။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းေတြကိုလည္း ခ်ဳိးႏွိမ္ေနတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ့ ေစ့စပ္ညွိႏႈိင္းေရးဆိုတာ တစ္ဖက္သတ္လို ျဖစ္ေနတယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံေရးတုန္းကလည္း တစ္ဖက္သတ္ပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တုန္းကလည္း တစ္ဖက္သတ္ပဲ။ အခု ေစ့စပ္ေရးလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာလည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္သလားဆိုေတာ့ မရွိုပါဘူး။ တစ္ဖက္သတ္ပါပဲ။

အမွန္တကယ္ ေစ့စပ္ေရးလုပ္တဲ့ေနရာမွာ လိုအပ္တဲ့ စံႏႈန္းေတြလည္း မရွိဘူး။ အမွန္တကယ္ေစ့စပ္ေရးလုပ္ခ်င္ရင္ အမွန္တကယ္လိုအပ္တဲ့ EXTRA-CONSTITUTIONAL ႏိုင္ငံေရးအေဆာက္အဦးလည္း ထားရွိတာမေတြ႔ရဘူး။ သူတို႔က အမ်ားလက္မခံတဲ့ ၂၀၀၈-ခုဥပေဒကို အေသဆုပ္ကိုင္ထားတယ္။ ေနာက္ၿပီး..RULE OF THE GAME လည္း မရွိဘူး။ ရရင္ရ မရရင္ခ်ပဲ။ ပိုဆိုးတာက...


၁။ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡမ်ား မျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း (သို႔) ေရွာင္ရွားျခင္းမ်ားလည္း မရွိဘူး။ ဒါကေတာ့ Preventing or escaping deep-rooted conflict လို႔ ေခၚပါတယ္။ ေရွာင္ရမဲ့အစား အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးလုပ္ပါ့မယ္လို႔ ကတိေပးတဲ့သူတို႔ကိုယ္တိုင္က အတိုက္အခံေတြကို ဒုကၡေပးၿမဲေပးၿပီး တိုင္းရင္းသားေတြကိုလည္း ပိုၿပီး ထိုးစစ္ဆင္ေနပါတယ္။

၂။ ကြဲျပားျခားနားမႈေတြကို အသိအမွတ္မျပဳဘဲ တူတာကိုပဲ ပူးေပါင္းၾကရေအာင္လို႔ အၿမဲေျပာေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါေတြက တူတာကို ေျပာရရင္ သူတို႔ႀကိဳက္တာကိုပဲ ေျပာရာေရာက္တာမို႔ ေစ့စပ္ေရးမဟုတ္ပါဘူး။ Differences in approach မရွိရင္ ဒါက သင့္ျမတ္ေရးမဟုတ္ေတာ့ဘူး။


၃။ ေစ့စပ္ေရးဆိုကတည္းက လမ္းတံတားေဖာက္ဖို႔အတြက္ပဲ ေျပာရတာ မဟုတ္ဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာ၊ ဥပေဒျပဳေရးအာဏာ၊ တရားစီရင္ေရးအာဏာကိုပဲ ေျပာၾကဆိုၾကရမယ္။ အာဏာခြဲေဝမႈနဲ႔ တိုက္႐ိုက္သက္ဆိုင္ပါတယ္။ ၾကံ့ဖြတ္ေတြက အဲဒါေတြ မေျပာပါဘူး။ အဲဒီအခ်က္(၃)ခ်က္ကို အေသဆုပ္ကိုင္ထားၿပီး စကားေျပာတတ္တယ္။ အာဏာခြဲေဝမႈကို စနစ္တက် လမ္းခင္းေပးထားတာ မရွိဘူး။ Promoting power sharing မပါရင္ အဲဒါလည္း အခ်ိန္ျဖဳန္းတာပဲ။

၄။ အာဏာခြဲေဝမႈမ်ားကို စာရြက္ေပၚမွာပဲ မထားရွိဘဲ အာဏာခြဲေဝမႈမ်ားကို အဲဒီနယ္ေျမေဒသေတြမွာ လက္ေတြ႕က်င့္သုံးတတ္ေအာင္လည္း အခြင့္အေရးေပးရတယ္။ တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ေလ့က်င့္ေပးရတယ္။ ဒါေတြကို When power sharing can succeed လို႔ ေခၚပါတယ္။

ဒီအခ်က္ေလးခ်က္က ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပါဝင္ရတယ္။ အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးအတြက္ ေစ့စပ္ၿပီဆိုယင္ က်န္တဲ့အခ်က္ေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ ဥပမာအခ်ဳိ႕ကို ေျပာရမယ္ဆိုယင္...တစ္ဖြဲ႕နဲ႔တစ္ဖြဲ႕က အၾကပ္အတည္းေတြကို နားလည္မႈ မတူၾကဘူး။ ဒါက commonly perceived deadlock ျဖစ္ေနတယ္လို႔ စာက ဆိုပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အခြင့္အေရးအခ်ဳိ႕ကို အမိအရ ဆုပ္ကိုင္ထားတာ ရွိတယ္။ ဘယ္ေလာက္ၿမဲမလဲ မသိရေပမဲ့ ဒါက Seizing opportunity တစ္ခုျဖစ္လို႔ မဆိုးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ပဋိပကၡက အျမစ္တြယ္ေနတာ ၾကာလွၿပီ။ ယုံၾကည္မႈတည္ေဆာက္ဖို႔က ခက္ေနတယ္။ The importance of trust ကို နားလည္လို႔ Flexibility ေပ်ာ့ေပ်ာင္းညင္သာမႈအခ်ဳိ႕ ျပရတာကိုလည္း သေဘာေပါက္ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ အႀကိဳညႈိႏႈိင္းမႈအစီအစဥ္ေတြ The pre-negotiation agenda, ေဆြးေႏြးစရာအခ်က္လက္မ်ားကို ရွာေဖြစုေဆာင္းၿပီး တိက်ေရရာတဲ့ ေဆြးေႏြးခ်က္ကေလးမ်ား Developing a specific negotiation process ကိုလည္း ခ်မွတ္ရတယ္။

က်န္တဲ့ ညႈိႏႈိင္းစရာေတြကလည္း အမ်ားႀကီးပါပဲ။ မည္သည့္ေဆြးေႏြးပြဲမဆို ေဆြးေႏြးမဲ့ေနရာ ေဆြးေႏြးမဲ့ေခါင္းစဥ္ ေဆြးေႏြးမဲ့အခ်ိန္ေတြကို ကန္႔သတ္ထားရမွာပါ။ ဒါေတြမရွိဘူးဆိုရင္ အသီးအပြင့္ေတြ ခံစားရဖို႔ မလြယ္ဘူး။

ဒါေတြကို ၾကည့္ရင္ လက္ရွိၾကံ့ဖြတ္အစိုးရက အမွန္တကယ္ေဆြးေႏြးခ်င္တာမဟုတ္ဘဲ ျပည္တြင္းျပည္ပကေန ဘက္စုံလာတဲ့ ဖိအားေတြေၾကာင့္ သူတို႔ကလည္း အေရခြံလဲစျဖစ္လို႔ အနည္းငယ္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းဟန္ေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္ေနျခင္းမွ်သာ ျဖစ္တယ္။

ဒီေတာ့ ေႁမြအေရခြံကို ၾကည့္ပါ။ သူ႔ခ်ထားတဲ့စည္းကိုလည္း ၾကည့္ပါ။ သူ႔အေရခြံကို ၾကည့္ရင္ ဘာေႁမြလဲ ေမးမေနၾကပါနဲ႔။ တက္သစ္စအေရခြံက မာလာရင္ အရင္အကြက္ေတြ ေပၚလာၿပီး ေႁမြေပြးေျမြေဟာက္စပါးႀကီးေႁမြျဖစ္ေၾကာင္း သိလာမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ မ်ားမ်ားစားစား မေမွ်ာ္လင့္ၾကပါနဲ႔။

အတိုက္အခံမ်ားကေသာ္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းရင္းသားမ်ားကေသာ္လည္းေကာင္း စုစုစည္းစည္းနဲ႔ တိုက္ပြဲဝင္ၾကပါ။ ႏြားကြဲရင္ က်ားဆြဲမယ္။ စပါးႀကီးေႁမြကိုလည္း ေရေႁမြလို႔ မထင္ၾကပါနဲ႔။ အေရခြံလဲခ်ိန္မို႔လို႔ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းတာကို တစ္သက္လုံး ဒီလိုပဲလို႔ မထင္ၾကပါနဲ႔။ သိပ္ၿပီး အနားမကပ္ၾကပါနဲ႔။ အနားကပ္ရရင္လည္း သတိဝိရိယရွိၾကပါလို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။

Ramanya Ravika Fbမွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္...