0 အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူငယ္မ်ား၏တာ၀န္ အပိုင္း(၄)

Plato (Greek, BC- 428~328)

တည္ေထာင္သူ : Plato (BC- 428~328)
ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္

လူမ်ဳိး : ဂရိလူမ်ဳိး၊
: အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚပညာရွင္
: ဆိုကေရးတီးစ္၏ တပည့္ျဖစ္သည္။
Name : Plato ()
Birth : BC 428 – 427 BC, Athens
Death : BC 348 – 347 BC, Athens
School/ Tradition : Platonism
Main interests : Rhetoric, Art, Literature, Epistemology, Justice, Virtue, Politics, Education, Family, Militarism
Notable ideas : Platonic realism.
ပေလတို၏အာ႐ံုသိႏွင့္ ဆင္ျခင္သိဆိုင္ရာအယူအဆ

ပေလတုိသည္ ၎၏ဆရာ ဆိုကေရးတီးစ္တင္ျပခဲ့ေသာ အယူအဆမ်ားကိုခ်ဲ႕ထြင္၍ ပိုမိုစနစ္က်ေသာ သိမႈေဗဒ ဆိုင္ရာ သီအိုရီတခုကိုတင္ျပခဲ့ပါသည္။ အာ႐ုံသိ၊ ဆင္ျခင္သိတို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူေရးသားခဲ့ေသာ (The Theaetus) ႏွင့္ (The Republic) ေဆြးေႏြးခန္းမ်ား၌ ေအာက္ပါအတိုင္း သံုးမ်ဳိးခြဲျခားခဲ့သည္။

မသိျခင္း။ ။ (Ignorance) ဟူသည္မွာ လံုး၀မသိနားမလည္ဘဲျဖစ္ေနေသာ အေျခအေနကို ဆိုလိုသည္။ မရွိအျဖစ္ ကိုေဆာင္ေနေသာ အေျခအေနျဖစ္သည္ဟု ပေလတိုကဆိုပါ၏။ တနည္းဆိုေသာ္ မသိျခင္း (Ignorance) ဆိုသည္မွာ အမွန္တရား ကိုမသိဘဲျဖစ္ေန႐ုံမက မွားေသာအသိမ်ားကိုပင္မလွ်င္ မသိရွိ မခံစားႏိုင္ျဖစ္ေနသည္ဟု ပေလတိုက ယူဆခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မသိျခင္း ဟူေသာအျဖစ္သည္ မရွိျခင္း (not being) ဟူေသာ အေျခအေနႏွင့္အတူတူ ပင္ျဖစ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ေလသည္။

ထင္ျမင္ခ်က္။ ။ (Opinion) ဆိုသည္မွာ အာ႐ံုသိျဖင့္သိလာေသာအသိမ်ားကိုဆိုလိုျခင္းျဖစ္၏။ ၎သည္ မသိျခင္း (Ignorance) ကဲ့သို႔ မွားေသာအသိမ်ားကိုပင္ လံု၀မသိဘဲျဖစ္ေနေသာအေျခအေနမဟုတ္။ ထို႔ေၾကာင့္ မရွိျခင္း (not being) သေဘာကိုေဆာင္ေနသည္ဟုမဆိုႏိုင္ေပ။ သို႔ရာတြင္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာ ကိုေပးႏိုင္စြမ္းမရွိေသးေပ။ တို႔ေၾကာင့္ ၎သည္ရွိျခင္း (Being) သေဘာကိုေဆာင္လွ်က္ရွိသည္ဟု မဆိုႏိုင္ျပန္ပါ။ သို႔ျဖစ္၍ ပေလတို၏အလိုအရ အာ႐ုံသိျဖင့္သိရွိလာေသာအသိတို႔သည္ မသိရွိဘဲျဖစ္ေနျခင္း (Ignorance) ႏွင့္ စစ္မွန္ေသာအသိပညာကို ရရွိလာျခင္း (Knowledge) တို႔အၾကားတြင္ ျဖစေပၚေန ေသာအသိမ်ားသာလွ်င္ ျဖစ္ေနေပသည္။

အသိပညာ။ ။ အသိပညာဟူသည္မွာအမွန္တကယ္ျဖစ္တည္လွ်က္ရွိေသာ အစစ္အမွန္တရားကို သိရွိလာ ျခင္းသည္။ တနည္းဆိုေသာ္ အမွန္တကယ္ျဖစ္ေပၚေနေသာ ရွိျခင္းသေဘာ (Being) ကိုသိလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ (Knowledge) ကိုယ္တိုင္သည္လည္း (Being) ကိုေဆာင္ရြက္လွ်က္ရွိသည္ဟုပေလတိုက ခံယူတင္ျပခဲ့၏။
ပေလတို၏အလိုအရ စစ္မွန္ေသာအသိပညာဟူသည္မွာ ဘယ္ေသာအခါမွ် မလႊဲမွားႏိုင္ေသာ အသိပညာ မ်ဳိးျဖစ္ ရမည္။ (Knowledge must be infallible) ထို႕ျပင္ အမွန္တကယ္ရွိေနေသာ အစစ္အမွန္တရား (Reality)ကို ေဖၚျပေသာ အသိပညာ မ်ဳိးျဖစ္ရမည္။ (Knowledge must have reality as its Oject) ၎လိုအပ္ခ်က္ (သို႔မဟုတ္) အရည္အခ်င္း ႏွစ္ရပ္ ရွိမွသာလွ်င္ စစ္မွန္ေသာအသိပညာ (Knowledge)ျဖစ္သည္ဟု ပေလတိုက အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ပါသည္။

အရစၥတိုတယ္လ္ Aristotal

အရစၥတိုတယ္လ္


Aristotle (384-322BC)
Name : Aristotle
Birth : 384 BC
Death : March 7th, 322 BC
School/ Tradition : Inspired the Peripatetic school and tradition of Aristoteliansm
Main interests : Politics, Metaphysics, Science, Ethics
Notable ideas : The golden mean, Reason, Logic, Biology, Passion
Influences : Parmenides, Socrates, Plato
Influenced : Alexander the great, Avicenna, Averroes, St. Thomas Aqunas, most of western philosophy and science

အရစၥတိုတယ္လ္သည္ ပေလတို၏တပည့္ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ဆရာပေလတို၏ အယူအဆတိုင္းကိုမႈ လက္မခံခဲ့ေပ။ ပေလတိုကဲ့သို႔ အေတြ႕အႂကံုေလာကကို မစစ္မွန္ဟူ၍မျငင္းဆိုခဲ့ေပ။ သို႔ရာတြင္ လူတို႔သည္ စစ္မွန္ ေသာအသိပညာ ကိုရရွိႏိုင္ရန္အတြက္ အာ႐ုံ သိကိုသာ အေျခခံ၍မရေၾကာင္းတင္ျပခဲ့သည္။

အာ႐ုံေလာက၌ျဖစ္ေပၚေနေသာ အျဖစ္အပ်က္တို႔သည္ အဘယ္အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚေနသည္ကို သိရွိမွသာ လွ်င္ လူတို႔သည္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာကိုရရွိလာမည္ဟုဆိုပါသည္။

အရစၥတိုတယ္လ္ေနာက္ပိုင္း၌ ေပၚထြန္းခဲ့ေသာ ေတြးေခၚပညာရွင္မ်ားကမႈ အာ႐ုံသိကိုပို၍ ဦးစားေပး ခဲ့ၾကသည္။ အက္ပီက်ဴးရီးယက္(Epicurus) အလိုအရ အာ႐ုံငါးပါးသာလွ်င္ စစ္မွန္ေသာ အသိပညာ ကိုေပးႏိုင္သည္။ စတိုး၀စ္ (The Stoics) အေနျဖင့္လည္း အက္ပီက်ဴးရီးယက္ကဲ့သို႔ပင္ အာ႐ုံသိကိုသာ အေလး ထားခဲ့ၾကသည္။
ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္းအေတြးအေခၚေလာကတြင္ သိမႈေဗဒႏွင့္ ပတ္သက္ ေသာ အစဥ္ အလာႀကီးႏွစ္ရပ္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ တခုမွာ ပေလတို အစပ်ဳိးခဲ့ေသာ ဆင္ျခင္မႈကိုအဓိကထားသည့္ အစဥ္အလာႏွင့္ က်န္တခုမွာ အက္ပီးက်ဴးရီးယက္(Epicurus) ႏွင့္ (Stoics) မ်ားက စတင္အေလးထားေသာ အေတြ႕အႂကံဳအေျချပဳ အစဥ္ အလာျဖစ္သည္။

အရစၥတိုတယ္လ္၏ ထင္ရွားေသာ ႏိုင္ငံေရးေဟာေျပာခ်က္မွာ-

"Man is by nature a political animal."



သမၼတႏိုင္ငံ (သို႔) ျပည္သူ႔သမၼတႏိုင္ငံမ်ား၏ အေစာပိုင္းကာလ
Niccolo Machiavelli (1469~1527)
မက္ခီယာဗယ္လီ


- အီတလီမင္းသား
ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚပညာရွင္
သမၼတ ႏိုင္ငံထူေထာင္ေရး အေတြးအေခၚအယူအဆမ်ားအား စာေပပညာျဖင့္ တင္ျပခဲ့သည္။
ဖေလာ့ရင့္ၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံ (အီတလီ)
စည္းလံုးမႈမရွိသူတလူ ငါတမင္းေခတ္တြင္ တိုးတတ္ေသာႏိုင္ငံအယူအဆသည္ ေနာင္ေခတ္ အီတလီလူမ်ဳိးမ်ား အတြက္၎ အေနာက္တိုင္းႏိုင္ငံေရးေလာကအတြင္၌၎ သံုးသပ္ရန္အင္အားတရပ္ သက္ေရာက္ခဲ့ပါ၏။

Name : Niccolo Machiavelli
Birth : May 3rd, 1469 (Florence)
Death : June 21th, 1527 (Florence)
School/ Tradition : Renaissance Philosophy, Realism, Classical, Republicanism
Main interests : Politics, Military theory, History
Influences : Cicero, Sallust, Livy, Xenophon
Influenced : Thomas Hobby, James Harrington, Jean Jacques Rousseau


ဖေလာ့ရင့္မင္းသား မက္ခီယာဗယ္လီသည္ ၁၄၆၉~၁၅၂၇ (၁၆)ရာစုအတြင္း စည္းလံုးမႈမရွိ၊ သူတလူငါတမင္းျဖင့္ ႃမို႔႐ိုးမ်ား အတြင္း စုျပံဳေနထိုင္ဆဲျဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္၌ ဂ်ာမန္၊ စပိန္၊ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္တို႔သည္ အင္အား မ်ားစုစည္း၍ ႃမို႔ျပႏိုင္ငံမ်ား တည္ေထာင္၍ နယ္ပယ္မ်ားခ်ဲ႕ထြင္ေနထိုင္ခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဥေရာပ၌ အီတလီႏိုင္ငံ၏အေျခအေနသည္ ေခတ္ ေနာက္ျပန္စြဲ ေနေသာအေျခ အေနမ်ဳိး ျဖစ္ေန ေပသည္။
နီစ္ကိုလို မက္ခီယာဗယ္လီ (1469~1527)၏ ေရးသားခဲ့ေသာ စာအုပ္သံုးအုပ္အနက္ "မင္းသား" "The Prince" စာအုပ္သည္ ထင္ရွားပါ၏။ ေရွးေခတ္ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားအတြင္း တမူထူးျခားေသာ သမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရး အယူအဆမ်ားအား ထို႔ေခတ္ အီတလီႏိုင္ငံေရးသမားတေယာက္အေနျဖင့္ ၾကံဳေတြ႕ေနရေသာ ျပင္သစ္၊ စပိန္တို႔၏ ၿခိမ္းေျခာက္လာမႈမ်ား အေျခအေနမ်ား အေပၚအေျခခံ၍ ၎၏အယူအဆမ်ားအား စာေပပညာ ျဖင့္ ထုတ္ေဖၚတင္ျပ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္ အီတလီ၌ မက္ခီယာဗယ္လီႏွင့္ေစာ၍ ၁၂၇၈~၁၃၄၃ ကာလအတြင္း ပါဒူအာ "Padua" မွ မာဆီးလီးယပ္စ္ "Marsilius" က-

ႏိုင္ငံေရးတြင္
၁. "႐ိုးသားေျဖာင့္မတ္ေရး" ႏွင့္

၂. ဘုရင္၊ ပုဒ္ရဟန္းမင္းတို႔အပါအ၀င္-

"အာဏာသည္ ျပည္သူထံမွလာသည္" ဟူေသာအယူအဆသည္ ေဟာေျပာခဲ့ၿပီး၊ ရွိၿပီးျဖစ္၏။

ထို႔ျပင္ "Marsilius" က အစိုးရ၏လုပ္ငန္းသည္ လူတိုင္းလိုခ်င္ေသာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ သမၼတႏိုင္ငံ ထက္ ဘုရင္စနစ္ကပို၍ေပးႏိုင္သည္ဟုယူဆခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ဘုရင္သည္ ဘုရားသခင္မွ ရာသက္ပန္ လႊဲအပ္ထားေသာ အာဏာ "Divine Rights" ကိုရသည္ဟု လက္ခံျခင္းမဟုတ္။ သားက အေဖကို မဆက္ခံႏိုင္။ ႏိုင္ငံအခ်ဳပ္အျခာ ႏွင့္ပတ္သက္၍ ဤသို႔ေတာင္းဆိုခြင့္မရွိ။ ျပည္သူကအဆင္ေျပေန၍သာ လက္ခံထားျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။

(၁၄) ရာစုအတြင္း အီတလီၿမိဳ႕ျပႏိုင္ငံမ်ားအၾကား၌ ၎၏အယူအဆအား ျပည္သူႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစား အၾကား က်င့္၀တ္ႏွင့္ အသစ္ထိုးေဖါက္ေဖၚထုတ္လာေသာ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆအား ထိုေခတ္ အထက္တန္းလႊာတို႔၏ ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္းပင္ တိုက္ဖ်က္ျခင္းကိုခံခဲ့ရပါသည္။

"Marsilius" သည္ အီတလီဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးတပါးျဖစ္ပါသည္။ ဂိုဏ္းခ်ဳပ္ဘုန္းေတာႀကီးတပါးမွ ဤသို႔ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚအယူအဆမ်ား ထြက္ေပၚလာျခင္းမွာ ထိုေခတ္အခါက အနည္းငယ္ထူးဆန္းခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ သူ၏အၾကံျပဳခ်က္မ်ားသည္ ေနာင္ အႏွစ္ (၆၀၀) အၾကာတြင္ ႏိုင္ငံအားလံုး၌ က်င့္သံုးလာရေသာ ျပည္သူ႕အစိုးရ သေဘာ တရားမ်ား ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။

မက္ခီယာဗယ္လီ၏ အယူအဆသည္လည္း သမၼတႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးႏွင့္ ၎အဆင့္သို႔ ေကာင္းစြာ ေရာက္ရွိရန္ ၾကားကာလ၌ အာဏာရွင္အဆင့္တစ္ခုကို ျဖတ္သန္းရန္လိုအပ္သည္ဟု ယူဆခဲ့ဟန္ရွိပါသည္။
ဤသေဘာတရားမ်ားသည္လည္း ေနာင္အခါ၌ အီတလီအာဏာရွင္ "မူဆိုလီနီ" ေဟာေျပာခဲ့ေသာ မိန္႔ခြန္းမ်ားႏွင့္ "ကားလ္မတ္က္စ္" ၏ ပစၥည္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္ ထူေထာင္ေရးအဆိုျပဳခ်က္အယူအဆမ်ား၌ အေျခအေနအရ လိုအပ္ခ်က္ တခုအျဖစ္ ထိုေခတ္အခါက ျပည္သူ႕ေထာက္ခံမႈ ရရွိခဲ့သည္ဆိုေသာ အေနအထား မွာလည္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ဆိုပါသည္။

အနာဂတ္ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ လူငယ္မ်ား၏တာ၀န္ အပိုင္း(၅) ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါဦးမည္။