0 ဝိုးတဝါးလမ္းမွာ စမ္းတဝါးဝါး

ခုတေလာ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္မ့ဲ အုပ္စုေတြဆီက အသံတခ်ိဳ႕ႀကားေနရတယ္။ အထူးသၿဖင့္ စကားအမ်ိဳးမ်ိဳးေၿပာတတ္တဲ့NDF ပါတီက ဦးခင္ေမာင္ေဆြ နဲ႔ ENC က ဆလိုင္ လွ်ံမုန္း။ ဦးခင္ေမာင္ေဆြ က ခ်ီလီ နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယား လို တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းယူရမယ္ လို႔ ဆိုသလို၊ဗြီအိုေအ တိုက္ရိုက္ေလလိႈင္းမွာ ခ်င္းအမ်ိဳးသားေလး ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း ကလည္း ေတာင္ကိုရီးယားမွာလည္း ဒီလိုပဲ တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းလဲယူခဲ့တာၿဖစ္တယ္လို႔ ဆုိၿပန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ေယာက္လံုးက “ဘယ္လို တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းခဲ့တာလဲဆိုတဲ့အခ်က္”ကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္းမေၿပာခဲ့ပါ။

ဝိုးတဝါးလမ္းမွာ စမ္းတဝါးဝါး ေလွ်ာက္သြားေနသလိုမ်ိဳး----------------

(၁) ေနာက္ခံကားခ်ပ္ကြာၿခားမႈ
ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္း က ဗမာၿပည္ႏိုင္ငံေရးအေနအထားဟာ အာဖရိကႏိုင္ငံေတြမွာ ၿဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားနဲ႔သိတ္မကြာလွဘူး ဆိုတာ သေဘာေပါက္ေနတယ္။ လူမ်ိဳးစုေတြမ်ားတယ္။ သေဘာထားမတူညီမႈေတြမ်ားတယ္။ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုး နဲ႔ အန္စီယူဘီ လို တပ္ေပါင္းစုက
ေရြးေကာက္ပြဲကို အသိအမွတ္မၿပဳဖို႔ ဆံုးၿဖတ္တိုက္တြန္းေနခ်ိန္မွာ၊ ဗမာလူမ်ိဳးစု ကို ေဘးဖယ္ထားတဲ့ ENC ( Ethnics National Council) မွ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း က ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပီး တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းလဲရမယ္ လို႔ဆိုတယ္။ ဝ ေဒသစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူ႔ရဲ႕နယ္ေၿမမွာ ေရြးေကာက္ပြဲမက်င္းပဖို႔ သတိေပးတားၿမစ္ထားတယ္။ ဒါကလည္း အထူးအဆန္းေတာ့မဟုတ္ဘူး။ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပံုႀကီးၿဖစ္ၿပီး ေက်ာင္းသားေတြေတာခိုလာခ်ိန္မွာ ကရင္နဲ႔မြန္ က ဘုရားသံုးဆူစခန္းကိုရဖို႔ တိုင္းရင္းသားအခ်င္းခ်င္း ခ်ေနတဲ့ဘဝ။ ထို႔အတူပဲ ဗမာတိုင္းရင္းသားကို ႀကည့္လိုက္ၿပန္ေတာ့လည္း ၿပည္ပမွာထြက္ေၿပးလာတဲ့ က်ားသားမိုးႀကိဳးပစ္ ၁၉၉၀ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ား အသက္ေရာရိွေသးႀကရဲ႕လား လို႔ ေမးယူေနႀကတဲ့အၿဖစ္၊
ဗမာၿပည္ေလာက္ တေယာက္တေပါက္ၿဖစ္ေနတဲ့ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြ၊ ဘယ္ႏိုင္ငံမွ မရိွပါဘူး။
ဒါေႀကာင့္ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္မေၿပာခင္ ကိုယ့္အေနအထားကို ပထမဆံုးစဥ္းစားေစခ်င္ပါတယ္။ တန္ရာတန္ရာႏိႈင္းသင့္ပါတယ္။

ႏိုင္ငံတကာအေနအထားေတြနဲ႔ ႏိႈင္းယွဥ္ႀကည့္မယ္ဆိုရင္

ခ်ီလီအာဏာရွင္ ပီႏိုေခ်း နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားစစ္အာဏာရွင္ေတြကို ေထာက္ခံခဲ့သူက အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုၿဖစ္တယ္။

ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု က သူေထာက္ခံတဲ့အာဏာရွင္ေတြနာမည္ပ်က္လာၿပီဆိုရင္၊ ၿပန္လည္ၿဖဳတ္ခ်ဖို႔ ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။လူထုလႈပ္ရွားမႈကိုေထာက္ခံအားေပးခဲ့တယ္။ ပီႏီုေခ်း ( ခ်ီလီ)၊ ဖာဒီနန္မားကို႔စ္ ( ဖိလစ္ပိုင္)၊ ဆူဟာတို ( အင္ဒုိနီးရွား)၊ ရွားဘုရင္ ( အီရန္) နဲ႔ကိုရီးယားစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကို အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ၿပန္လည္နားခ်ၿပီး ႏႈတ္ထြက္ေပးဖို႔ ဖိအားေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။

ဒီႏိုင္ငံေတြဟာ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုရဲ႕စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးေမာ္ဒယ္ေတြနဲ႔နီးစပ္ခဲ့တာေႀကာင့္ လူထုအဖြဲ႔အစည္းေတြ ( Civil Societies) အတြက္ လႈပ္ရွားႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရး၊ ေနရာတခ်ိိဳ႕ရိွခဲ့တယ္။

ဗမာစစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဗမာႏိုင္ငံေရးသမားေတြေမြးထုတ္ေပးလိုက္တဲ့စစ္အုပ္စုၿဖစ္တယ္။ တရုတ္လည္းထိန္းမရသလို၊ အာဆီယံ ကလည္းေခ်ာ့ေမာ့ေပါင္းေနရတဲ့အၿဖစ္။ ပိုဆိုးတာက ကြန္ၿမဴနစ္ဇာတ္ပ်က္ တရုတ္ႏိုင္ငံက လူထုလႈပ္ရွားမႈကို မေထာက္ခံတဲ့အၿပင္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို
ႏိုင္ငံတကာကေထာက္ခံဖို႔ တိုက္တြန္းေနခ်ိန္ၿဖစ္တယ္။ ဖိႏွိပ္သူဘက္ကေထာက္ခံအားေပးၿပီး သူမ်ားၿပည္တြင္းေရးကိုဝင္ေရာက္စြက္ဖက္တဲ့တရုတ္ရဲ႕ေႀကာင္သူေတာ္ႀကြက္သူခိုးႏိုင္ငံၿခားေရးမူဝါဒ ကိုစစ္အစိုးရအေနနဲ႔ ေကာင္းေကာင္းအၿမတ္ရေနခ်ိန္ၿဖစ္တယ္။

(၂) ခ်ီလီ ပံုသ႑န္ေၿပာင္းလဲမႈ

စစ္အာဏာသိ္မ္းေခါင္းေဆာင္ ပီႏိုေခ်းက ၁၉၈၀ မွာ လူထုဆႏၵခံယူပြဲကို မဲလိမ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕စိတ္တိုင္းက်အေၿခခံဥပေဒကို အသက္သြင္းခဲ့တယ္။ အစိုးရစိတ္တိုင္းက်ခန္႔ထားတဲ့ ေကာ္မရွင္လက္ေအာက္မွာ ၿပည္သူေတြဆန္႔က်င္ခဲ့ႀကေပမဲ့ ပီႏိုေခ်းအစိုးရဟာ ၆၇ ရာခိုင္ႏႈန္း ေက်ာ္နဲ႔အႏိုင္ရခဲ့တယ္ဆိုၿပီး ဇြတ္အသက္သြင္းခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၀ မွ ၁၉၈၈ အထိ၊ ပီႏိုေခ်းအစိုးရဟာ ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေတြ၊ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြ၊ လက္ဝဲသူပုန္ေတြရဲ႕ၿမိဳ႕ေပၚအထိလုပ္ႀကံသတ္ၿဖတ္မႈေတြ ကုိ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ ( Pinochet File ပီႏိုေခ်း ဖိုင္ နဲ႔ A Force more Powerful စာအုပ္ကို ႀကည့္ပါ)။

ပီႏိုေခ်းကလည္း ရက္ရက္စက္စက္တုန္႔ၿပန္ခဲ့တယ္။ ပီႏိုေခ်းရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြက အေမရိကန္အစိုးရအတြက္လည္း အရွက္ရစရာၿဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္ ၁၉၈၀ ကာလတေလွ်ာက္လံုး တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ဖိအားေပးခဲ့တယ္။ မရဘူး။ ပီႏိုေခ်း က ရက္စက္မႈေတြ ကို ပိုၿပီးလက္ရဲဇက္ရဲလုပ္လာတယ္။ မိုင္းအလုပ္သမားေတြရဲ႕သပိတ္ေတြစတင္လာၿပီ။ ပီႏိုေခ်းကိုဆန္႔က်င္တဲ့ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေတြ တၿဖည္းၿဖည္းအားေကာင္းလာၿပီး တပ္ေပါင္းစုတခုကိုဖြဲ႔ဖို႔ၿပင္ဆင္ခဲ့ႀကတယ္။

၁၉၈၈ မွာ ပီႏိုေခ်း က သူ႔ရဲ႕သမၼတသက္တမ္းကို ႏွစ္ႀကိမ္ထက္ပိုလုပ္ခ်င္တယ္။ ဆႏၵခံယူပြဲလုပ္တယ္။ ၁၉၈၈ လူထုဆႏၵခံယူပြဲမွာ ၿပည္သူလူထု က ၅၇ ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးမဲအေရအတြက္ နဲ႔ ပီႏိုေခ်းရဲ႕အေၿခခံဥပေဒကိုၿငင္းဆန္လိုက္ႀကတယ္။ မဲေပးတဲ့သူအေရအတြက္ဟာ ၉၇ ရာခိုင္ႏႈန္းရိွတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ ပီႏိုေခ်းက လူထုဆႏၵခံယူပြဲရလဒ္ကိုၿငင္းဖို႔ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမ့ဲ ခ်ီလီဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြကို အေမရိကန္ေထာက္လွမ္းေရးဗဟို က နီးစပ္ေအာင္ႀကိဳးစားထားတယ္။ ပီႏိုေခ်းအေနနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ကို လက္ခံရမယ္ လို႔သူ႔ရဲ႕ဆရာ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ညႊန္ႀကားထားၿပီးသား။ တကယ္ေတာ့ ခ်ီလီ လႈပ္ရွားမႈေအာင္ၿမင္ခဲ့တာက ပီႏိုေခ်းဆန္႔က်င္တဲ့လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြေႀကာင့္ပါ။ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ေတြႀကည့္ရင္ ခ်ီလီလူထုလႈပ္ရွားမႈကို အားတက္ဖြယ္ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

စာအုပ္ဖတ္ခ်င္ရင္ ( A Force More Powerful) ကို ဖတ္ပါ။

ဗမာၿပည္မွာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႏိုင္ရခဲ့တဲ့ တိုင္းရင္းသားကိုယ္စားလွယ္ေတြ၊ အေၿခခံဥပေဒေရးဆြဲတဲ့ညီလာခံမွာ ဘာေတြတင္ၿပခြင့္ရခဲ့ပါသလဲ။

စစ္အုပ္စုက တေလးတစားနားေထာင္ထည့္သြင္းခဲ့ပါသလား။ ညီလာခံကို သပိတ္ေမွာက္ထြက္ခဲ့တ့ဲ ဖက္ဒရယ္ေရးရာဝန္ႀကီး ခြန္မားကိုဖန္းကိုေမးႀကည့္ပါ။

ရွမ္းအမ်ိဳးသားမ်ားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ရခိုင္အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ဇိုမီးခ်င္းအမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္ေတြအပါအဝင္ အေရြးခ်ယ္ခံလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေတြ ဖမ္းဆီးေထာင္ခ်ခံခဲ့ရတယ္ မို႔လား။ ဗမာၿပည္ႏိုင္ငံေရးမွာ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္အဆင့္ဟာ
ခ်ီလီႏိုင္ငံမွာ ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ၁၉၈၈ လူထုဆႏၵခံယူပြဲထက္ေက်ာ္တဲ့အဆင့္ ကို ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ က်ေနာ္တို႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အစိုးရက ဘယ္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံကမွ ေၿပာလို႔မရတဲ့ ဖက္ဆစ္အစိုးရ။
ေႀကာင္သူေတာ္ႀကြက္သူခိုး ႏိုင္ငံၿခားေရးမူဝါဒေတြဆြဲကိုင္ေနတဲ့ တရုတ္အပါအဝင္ အိမ္နီးခ်င္း အာဆီယံႏိုင္ငံေတြႀကားမွာ ေနေနရတဲ့ ႏိုင္ငံ။

ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုအေၿခခံဥပေဒေရးဆြဲေရးညီလာခံ အဆင့္မွာ ဘာမွမလုပ္ႏိုင္တဲ့ဘဝကေန ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ဝင္ေရာက္ေၿပာဆိုႀကမယ္ ဆိုေတာ့ ----

မ်က္စိလည္ေနတဲ့ မိန္းမႀကီး ဘုရားနားမွာ တဝဲလည္လည္ေလွ်ာက္ပတ္ေနတဲ့အၿဖစ္ကိုပဲ သြားသတိယမိေတာ့မယ္။

(၃) ကိုရီးယား ပံုသ႑န္

ႏိႈင္းယွဥ္ရဲတဲ့ စိတ္ေတြကို အံ့ႀသမိတယ္။ ဦးခင္ေမာင္ေဆြလို စကားအမ်ိဳးမ်ိဳးေၿပာတဲ့သူေတြ နဲ႔ တပ္ေပါင္းစုရဲ႕မူဝါဒနဲ႔ေသြဖီေနတဲ့ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း လို လူေတြက ကိုရီးယားၿပည္သူေတြလို သတၲိတကယ္ရိွပါရဲ႕လား။ “ပတ္ခ်ံဳဟီးအာဏာသိမ္းတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔တၿဖည္းၿဖည္းေၿပာင္းလဲလာခဲ့တယ္” လို႔ ဆိုခဲ့ၿပီး လူထုကဘယ္လိုေၿပာင္းလဲေအာင္လုပ္ခဲ့တာလဲဆိုတာကို မေၿပာခဲ့တဲ့ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း ကိုကိုရီးယား သမၼတ (၄) ေယာက္ကာလ က ၿဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ လူထုလႈပ္ရွားမႈေတြကို အတိုခ်ဳပ္ မိတ္ဆက္ေပးခ်င္ပါတယ္။

( ကိုရီးယားနဲ႔ပတ္သက္တဲ့အေႀကာင္းအရာကို “အသြင္ကူးေၿပာင္းမႈကာလ၊ စိတ္ကူးယဥ္မႈမ်ားႏွင့္ ကစားဝိုင္းကိုေၿပာင္းလဲေစေသာ ဝိညာဥ္မ်ား” ေဆာင္းပါးအၿဖစ္ အတိုခ်ဳပ္တင္ၿပခဲ့ပါတယ္)

(က) Syngman Rhee

ကိုရီးယားစစ္ပြဲေႀကာင့္နာမည္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားသမၼတ ဟာ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားေႀကာင့္ ၿပဳတ္က်ခဲ့တယ္။၁၉၆၀ ဧၿပီ (၁၉) လႈပ္ရွားမႈအၿဖစ္နာမည္ႀကီးခဲ့တယ္။ စစ္တပ္က ေက်ာင္းသား (၁၂၅) ေယာက္ကို သတ္ခဲ့ေပမဲ့ ေက်ာင္းသားေတြက တဟုန္ထိုးခ်ီတက္သြားတယ္။စစ္တပ္အေနနဲ႔ ဆက္မပစ္ရဲေတာ့ဘူး။ လူထုနဲ႔ပူးေပါင္းရတယ္။

(ခ)ပတ္ခ်ံဳဟီး

၁၉၇၁ မွာ ရာထူးက ႏႈတ္ထြက္ေပးရမယ္ ဆိုတာသိေနေပမဲ့ ပတ္ခ်ံဳဟီး ကပါလီမန္ကိုဖ်က္သိမ္းတယ္။ အေၿခခံဥပေဒကို ဖ်က္သိမ္းတယ္။

၁၉၇၃ မွာ ယူရွင္အေၿခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲတယ္။ ေက်ာင္းသားဆႏၵၿပပြဲေနေတြ ေပၚေပါက္လာၿပီး ပတ္ခ်ံဳဟီး ကို အာခံႀကတယ္။

၁၉၇၉ မွာေတာ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈၿပန္အားေကာင္းလာခဲ့တယ္။ ဘူဆန္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္ၿပီး အင္အား (၅) ေသာင္းရိွတဲ့ လူထုဟာ အစိုးရအေဆာက္အဦေတြကိုဝိုင္းရံတိုက္ခိုက္တယ္။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ (၄၀၀) ေက်ာ္အဖမ္းခံရတယ္။ ၿမိဳ႔ေပါင္းမ်ားစြာမွာ အလုပ္သမားသမဂၢရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြေပၚေပါက္လာတယ္။ ပူးမလူထုအံုႀကြမႈအၿဖစ္နာမည္ႀကီးခဲ့တယ္။

ပတ္ခ်ံဳဟီးက စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအေရးေပၚဥပေဒၿပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔ ပတ္ခ်ံဳဟီး တို႔ ႀကားမွာ သေဘာထားစကြဲေနၿပီ။ ေနာက္ဆံုး စစ္ေထာက္လွမ္းေရးေခါင္းေဆာင္ ကင္ေဂ်ႀကဴ က ပတ္ခ်ံဳဟီး ကို ညေနစာထမင္းစားဖိတ္ၿပီး ပစ္သတ္ပစ္လိုက္တယ္။



(ဂ) ခ်န္ဒူးဝမ္


ခ်န္ဒူးဝမ္လက္ထက္မွာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကို ရုတ္သိမ္းေပးဖို႔ေတာင္းဆိုလႈပ္ရွားႀကတဲ့ ေတာင္ကိုရီးယားၿပည္သူေတြရဲ႕လႈပ္ရွားမႈေတြမရပ္တန္႔ေသးပါ။

ဆိုးလ္ဘူတာရံုမွာ လူတသိန္းေက်ာ္စုေဝးႀကၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုဆန္႔က်င္ခဲ့ႀကတယ္။ ခ်န္ဒူးဝမ္ ကလည္း ေက်ာင္းသားညီလာခံေတြကို ဝင္ေရာက္စီးနင္းၿပီး ေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ (၅၅) ေယာက္အပါအဝင္ ဒီမိုကေရစီေရးလႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ (၂၆) ေယာက္ကိုဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ကို ခ်ဲ႕ထြင္ခဲ့တယ္။ ကင္ေဒးဂ်ံဳလည္း အဖမ္းခံခဲ့ရတယ္။

၁၉၈၀ ေမလ (၁၈) ရက္ေန႔မွာ ၿဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဂြမ္ဂ်ဴးလူသတ္ပြဲကို ခ်န္ဒူးဝမ္ရဲ႕အစိုးရက ေထာင္ခ်ီၿပီးပစ္ခပ္သတ္ၿဖတ္ခဲ့တယ္။

( ဒီလို အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္လူသတ္မႈေႀကာင့္ ခ်န္ဒူးဝမ္နဲ႔ႏိုေတးဝူး ကို ေနာက္ပိုင္းမွာ ဖမ္းဆီးအေရးယူခဲ့တယ္)။

၁၉၈၇ မွာ လူတသန္းေက်ာ္ပါဝင္တဲ့ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးလႈပ္ရွားမႈေတြ ဆိုးလ္ၿမိဳ႕မွာ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ ကင္ေဒဂ်ံဳ ကို လႊတ္ေပးရေတာ့တယ္။

ဂြမ္ဂ်ဴးလူသတ္ပြဲၿဖစ္ေပၚၿပီးတဲ့ေနာက္ ကိုရီးယားေက်ာင္းသားေတြဟာ အေမရိကန္ယဥ္ေက်းမႈဗဟို ကို အႀကိမ္ႀကိမ္မီးတင္ရိႈ႕ခဲ့ႀကတယ္။ ကိုရီးယားစစ္အာဏာရွင္ေတြကို အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ေထာက္ခံေပးေနတယ္ လို႔ ယံုႀကည္တာေႀကာင့္ ေထာက္ပံ့တဲ့သူေတြကိုပါ တိုက္ခိုက္ႀကၿခင္းၿဖစ္တယ္။အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု ဟာ သူ႔ရဲ႕ႏိုင္ငံၿခားေရးရာမူဝါဒေတြကို ၿပန္စဥ္းစားလာရေတာ့တယ္။

ဦးခင္ေမာင္ေဆြ နဲ႔ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း ခင္ဗ်ား

ေတာင္ကိုရီးယားၿပည္သူေတြ စစ္အာဏာရွင္ကိုဘယ္လိုဆက္တိုက္ခဲ့ႀကသလဲ၊ ႏိုေတးဝူး နဲ႔ ခ်န္ဒူးဝမ္ ဘယ္လိုအဆံုးသတ္ခဲ့သလဲ သိခ်င္ရင္Asian Study က ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံအေႀကာင္းေလ့လာထားတဲ့ ၿပ႒ာန္းစာအုပ္ေတြသာ ဆက္ဖတ္ပါေတာ့။အေသးစိတ္ေတြကို ေရးမၿပေတာ့ပါဘူး။ ကိုရီးယား လို ေၿပာင္းလဲရေအာင္၊ ေတာင္ကိုရီးယားသားေတြလိုက်ေနာ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြ ညီညြတ္မႈရိွႀကပါရဲ႕လား။ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္းရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ေရးမူဝါဒဟာ ENC ရဲ႕တရားဝင္မူဝါဒၿဖစ္ပါသလား။

ဒါဆို--ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအရံုးနဲ႔ က်န္တဲ့အင္အားစုေတြက ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲကိုထားတဲ့သေဘာထားနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ၿဖစ္ေနပါတယ္။

ENC က ခ်င္းအမ်ိဳးသားေလးရဲ႕သေဘာထား ဟာဦးေအးသာေအာင္ရဲ႕စီအာပီပီနဲ႔ ေၿဖာင့္ေၿဖာင့္ႀကီးဆန္႔က်င္ေနသလို၊

ဝ တိုင္းရင္းသားေတြအတြက္ ေဒါသၿဖစ္စရာၿဖစ္ေနပါတယ္။ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း က ENC ကို ကိုယ္စားၿပဳႏိုင္သလား၊
ENC က တိုင္းရင္းသားေတြကို တကယ္ကိုယ္စားၿပဳႏိုင္သလား ဆိုတာ အရွင္းဆံုးအေၿဖတခုကိုၿပေနသလိုမ်ိဳးပါပဲ။

ဦးကံေအးရဲ႕ေမးခြန္းကုိ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း က ေၿဖတဲ့အခါ

“မတရားတဲ့အေၿခခံဥပေဒ ေတြကို ေရးဆြဲတဲ့ စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုသာ အၿပစ္တင္ပါတဲ့။ က်ေနာ္တို႔တိုင္းရင္းသားေတြကို အၿပစ္လာမတင္ပါနဲ႔” လို႔ ဆိုၿပန္တယ္။ အေၿခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲတဲ့သူသာ မဟုတ္ သြယ္ဝိုက္ေထာက္ခံမိရင္၊ တရားဝင္လုပ္ပိုင္ခြင့္ေပးမိရင္ လည္း သမိုင္းတရားခံၿဖစ္တတ္တယ္ ဆိုတာေလာက္ေတာ့ႏိုင္ငံေရးလုပ္တဲ့ ဆလိုင္းလွ်ံမုန္း တေယာက္ သေဘာေပါက္သင့္ပါတယ္။

ဒါ့ေႀကာင့္လည္း ၂၀၀၈ အေၿခခံဥပေဒကို ဆန္႔က်င္ၿခင္းဟာ သမိုင္းတရားခံမၿဖစ္ေအာင္ လုပ္ေနႀကၿခင္းၿဖစ္တယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္တခ်က္ ပါဝင္ေနတယ္ လို႔ ယံုႀကည္ပါတယ္။

“လမ္းမေပၚထြက္ဆႏၵၿပတာဟာ အဆင့္နိမ့္တဲ့ႏိုင္ငံေရးၿဖစ္တယ္”လို႔ ဦးခင္ေမာင္ေဆြက အင္တာဗ်ဳးခဲ့ပါတယ္။ လမ္းမေပၚထြက္ဆႏၵၿပတဲ့ေတာင္ကိုရီးယားေက်ာင္းသားေတြက အဆင့္နိမ့္ခဲ့တယ္ ဆိုရင္ ဘာလို႔ ကိုရီးယားပံုစံလိုေၿပာင္းလဲရမယ္လို႔ ဆိုခဲ့ပါသလဲ။
ဘာၿဖစ္လို႔ ခ်ီလီႏိုင္ငံလို ေၿပာင္းလဲခ်င္ရပါသလဲ။

အဆင့္ၿမင့္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုတာ ၿပည္ပက ရတဲ့ ေဒၚလာ (၂) သိန္း ကို ယူ၊ ပါတီေထာင္၊ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္က ႀသဇာအနည္းငယ္ရိွတဲ့သူေတြကို က်ေနာ္တို႔ပါတီမွာ လုပ္ရင္ လစဥ္ (၅) သိန္းေလာက္ေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ့မက္လံုးေပးတာကိုေခၚပါသလား။ (ဟုတ္မဟုတ္ေတာ့ ကာယကံရွင္နဲ႔ဘုရားသခင္သာသိပါလမ့္မယ္)။

ကိုယ့္စကားကို ေမ့ခ်င္ေယာင္ေဆာင္တဲ့လူေတြလုပ္တဲ့ႏိုင္ငံေရးကို အဆင့္ၿမင့္ႏိုင္ငံေရးလို႔ ေခၚပါသလား။
ဒီမိုကေရစီ ဆိုတာ ဂတိမတည္သူေတြနဲ႔လူလိမ္ေတြအတြက္လည္း ေၿပာပိုင္ခြင့္ေပးထားတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္တခု ၿဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ဒါေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္ကို လိုက္နာဖို႔ ဆိုတာ လူလိမ္ေတြအတြက္ မၿဖစ္ႏိုင္တဲ့ဘာသာရပ္တခုပါ။လူလိမ္ေတြေခါင္းေဆာင္တဲ့ပါတီေတြဟာ ၿပည္သူလူထုကို ဘယ္ေလာက္ထိ သတၱိရိွရိွ ဦးေဆာင္ႏိုင္မလဲ ဆိုတာ ကိုေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မထားေသာ္လည္း က်ေနာ္တို႔ဆက္လက္ႀကည့္ရႈႀကရအံုးမွာပါ။

ေရြးေကာက္ပြဲသပိတ္ေမွာက္ရင္ အက်ိဳးရိွတာဘာလုပ္မွာလဲ

ဒီေမးခြန္းကို တခ်ိဳ႕က အားမလုိအားမရေမးသလို၊ တခ်ိဳ႕က စပ္စုခ်င္လို႔ေမးႀကတယ္။ တခ်ိဳ႕က ကိုယ့္ရဲ႕စကားမတည္ႀကည္မႈကို ဖံုးကြယ္ခ်င္လို႔ သူမ်ားကိုအၿပစ္ေၿပာဖို႔ ၿပင္ဆင္ႀကတယ္။ အက်ိဳးမရိွတဲ့အလုပ္ ( ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ) ကိုလုပ္ေနတဲ့သူေတြနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ကို လုပ္ႀကပါလိမ့္မယ္ လို႔ ပဲ ယံုႀကည္ပါတယ္။ သပိတ္ေမွာက္မဲ့သူေတြဘက္ က အေသးစိတ္ေၿဖေနရေအာင္ စစ္ေႀကာေရးစခန္းမွာ ႏွိပ္စက္ခံေနရတဲ့လူေတြမဟုတ္သလို၊ အားအားရိွ ႏိုင္ငံေရး ေဝဖန္ေရးဆရာလိုလို၊ သံုးသပ္သူေတြလိုလို သရုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ဇာတ္ရူးေတြအတြက္ ကုန္ႀကမ္းေပးဖို႔ မလိုအပ္ဘူးလို႔ပဲ

ထင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တယ္ဆိုတာ ၿပည္သူ႔ေရခ်ိန္မွာ ႀကည့္ၿပီး အရွိန္ယူေၿပးခုန္ရတဲ့ ၿပိဳင္ပြဲတခုပါ။

ရဲရဲေတာက္လႈံ႕ေဆာ္ေနသူေတြေႀကာင့္လည္း လူထုလႈပ္ရွားမႈမၿဖစ္ႏိုင္သလို၊ မထင္မွတ္တ့ဲ ၿပႆနာေလးေတြကစၿပီး မီးထေလာင္တတ္ပါတယ္။

စံနစ္တက် ၿပင္ဆင္ထားႏိုင္တဲ့သူေတြသာ အခြင့္အေရးေပၚလာတိုင္း အက်ိဳးရိွရိွ အသံုးခ်ႏိုင္မွာပါ။

ေအာင္မိုးဝင္း


ကိုရီးယားႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမိုကေရစီလမ္းေႀကာင္းဆီ သို႔ အေႀကာင္းစာအုပ္ဖတ္ခ်င္ရင္

Christian W. Haerpfer, Patrick Bernhagen, Ronald F. Inglehart, and Christian Welzel တို႔ေရးတဲ့ Democratization မွာ အခ်က္အလက္ေတြရႏိုင္ပါတယ္။