0 သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ဗြီအိုေအျမန္မာပုိင္းႏွင့္ သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံေမးျမန္းခန္း

ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ မၾကာေသးခင္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ပဋိပကၡေတြဟာ ျပစ္မႈ တခုကို အေျခခံၿပီး ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ သာ ျဖစ္တယ္၊ ႏုိင္ငံတကာ စံုစမ္း ေျဖရွင္းစရာ မလိုဘဲ ျပည္တြင္းမွာ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဘာသာေရး လြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၿပီး၊ ေဒသခံေတြရဲ႕ အသိပညာ ျမင့္မားေရး တို႔ကို ေဆာင္ရြက္ရင္းနဲ႔ ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏုိင္တယ္လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ဆုိပါတယ္။

ေမး။ ။ အခုရက္ပုိင္းတြင္းမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ႏုိင္ငံတကာကေန မီးေမာင္းထုိး ၿပီးေတာ႔ ေျပာျပလာတဲ႔ အေရးႀကီး ကိစၥတစ္ခုက ရခုိင္ျပည္ ရုိဟင္ဂ်ာ ကိစၥ ပါပဲ။ အခုဆုိရင္ မၾကာခင္မွာ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ အစည္းအေ၀းပြဲေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္။ ကုလသမဂၢ အစည္းေ၀းေတြ လုပ္မယ္။ ႏုိင္ငံတကာ အစၥလာမ္မစ္္ ေကာင္စီ အစည္းအေ၀းေတြ လုပ္ေတာ႔မယ္ ဆုိတဲ႔ ေနရာမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနာက္ဘက္ျခမ္းမွာ ရွိ ေနတဲ႔ ရုိဟင္ဂ်ာ လုိ႔ေခၚၾကတဲ႔ မူဆလင္ေတြ အေၾကာင္း ပါရွိလာပါလိမ့္မယ္။ သူတုိ႔ကုိ ဗမာႏုိင္ငံက အမ်ားစုက လူအခြင္႔ေရး ခ်ဳိးေဖာက္မူေတြ ရွိေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲမူေတြရွိေနပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင္႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဒီလူနည္းစုေတြကုိ ကူညီဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေဆာ္ေရအာေရဗီးယားႏုိင္ငံကေန ေဒၚလာ သန္းငါးဆယ္ လွဴတာတုိ႔ မၾကာေသးခင္ကပဲ တူရကီႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီးက အကူအညီေတြ ေပးသြားတာေတြ ရွိေနေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ သမၼတ ႀကီး ဦးေဆာင္တဲ႔ ေျပာင္းလဲမူေတြရဲ႕ အေကာင္းသတင္းေတြၾကားထဲမွာ ႏုိင္ငံတကာက ေနၿပီးေတာ႔ လူအခြင္႔အေရးဆုိၿပီး ေထာက္ျပၿပီး လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ဖိႏွိပ္မူေတြ ရွိေနတယ္ ဆုိၿပီး ေျပာဆုိမႈေတြ ၾကားေနရပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ ကိစၥ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ႔ သမၼတႀကီးရဲ႕ အျမင္ကုိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိခ်င္ပါတယ္။

ေျဖ။ ။ ဒီဟာေလးလဲ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္ပါတယ္။ ဒီဟာေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီမုိကေရစီ လမ္းေၾကာင္းကို ခ်ီတက္ ေနတဲ႔ေနရာမွာ မေမ်ွာ္လင္႔ပဲ ေတြ႔ႀကဳံလာတဲ႔ အခက္အခဲ တစ္ခုပါ။ ဒီရခုိင္မွာျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥ ကလည္း တစ္ကယ္ေတာ့ ဒီလူတစ္စုကေနၿပီးေတာ႔ ခုနကလုိ ဒီ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူတစ္ခုကုိ က်ဴးလြန္လုိက္တဲ႔ အတြက္ မခံမရပ္ႏုိင္ ျဖစ္ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္အုပ္စုနဲ႔ ဒီဘက္အုပ္စုနဲ႔ ျဖစ္ၾကျပဳၾကရင္းနဲ႔ ေနာက္ဆုံးေတာ႔ အုပ္စုခ်င္းက ႀကီးထြားလာတာ။ ႀကီးထြားလာ ၿပီးေတာ႔ အခ်င္းခ်င္း သတ္တ႔ဲ ဖ်က္တဲ႔ အဆင္႔ေရာက္လာတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ဆုိးတာက ခုနကလုိ တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕တယ္။ ဒီဘက္ကလည္း မီးရႈိ႕ သူတုိ႔ဘက္ ကလည္း မီးရႈိ႕ တစ္ခါ ဆုိရင္ ကုိယ္အိမ္ ကုိယ္မီးရႈိ႕ၿပီးေတာ႔ ထြက္ေျပးေပမယ္႔ ဒီမီးကေန ကူးစက္ၿပီးေတာ႔ ေလာင္တာေတြရွိတယ္။ ျဖစ္စဥ္ကေတာ႔ ခုနကလုိ ရာဇ၀တ္မူ တစ္ခုေပၚမွာ အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ႔ မခံမရပ္ႏုိင္ျဖစ္တဲ႔ အတြက္ လူအုပ္စုအထိ ကူးစက္သြားၿပီးေတာ႔ ဒီလုိျဖစ္ၾက ျပဳၾကတာပါ။ အဲ့ဒီ့မွာ ေနေနၾကတဲ႔ သူေတြက ႏွစ္ေပါင္းၾကာခဲ႔ပါၿပီ။ ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ခဲ႔တာလဲ သိပ္ၿပီးေတာ႔ မေတြ႔ရဘူး ပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သက္တမ္းတစ္ေလွ်ာက္လဲ မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခ်င္တာက ဒီလုိျဖစ္ပ်က္ မူေတြဟာ ဘာသာေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ လူမ်ဳိးေရးေၾကာင္႔ ျဖစ္တာ လဲမဟုတ္ဘူး။ သုိ႔ေသာ္လည္း အခန္႔မသင္႔တဲ႔ ရက္စက္ၾကမ္းတမ္းတဲ႔ ရာဇ၀တ္မူေပၚမွာ ခုနကလုိ မခံမရပ္ႏုိင္ေတြ ျဖစ္ၿပီးေတာ႔ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ ဒီလုိအၾကမ္းဖက္တဲ႔ လုပ္ရပ္ေတြ နဲ႔ ဒီလုိျဖစ္တာပါ။ အမွန္ေတာ႔ ေသဆုံးတာေတြ ဒဏ္ရာရတာေတြက တစ္ကယ့္ တစ္ကယ္ၾကေတာ႔လည္း တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ ျဖစ္ေနတာေတြနဲ႔ စာရင္ အင္မတန္ အင္မတန္မွ နည္းပါတယ္။ ေသဆုံးတာ ဆုိရင္လည္း ရာဂဏန္း ေတာင္မရွိ ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရတာ ဆုိရင္လည္း တစ္ရာပတ္၀န္းက်င္ ေလာက္ပဲ ရွိပါတယ္။ အိမ္ေတြကို တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ မီးရႈိ႕ၾကတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ အိမ္ေပါင္း ငါးေထာင္နီးပါးေလာက္ မီးေလာင္သြားတာပါ။ ငါးေထာင္နီးပါး ေလာက္ မီးေလာင္တဲ႔ အတြက္ ဒီအိမ္ေတြမွာ ေနေနၾကတဲ႔ ဒီဘက္ကလည္း ရခုိင္ တုိင္းရင္းသားေတြေပါ႔ ဟုိဘက္ကလည္း ဘဂၤလီေတြ ဆုိၾကပါစို႔၊ အိုးမဲ႔အိမ္မဲ႔ေတြ ျဖစ္ၾကတာေပါ႔။ အုိးမဲ႔အိမ္မဲ႔ ေတြက ဘယ္ေလာက္ ေလာက္ရွိလဲဆုိေတာ့ ဒီကေန႔ ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ရွိတယ္။ ေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ရွိတဲ႔ အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အခု ႏွစ္ဘက္ေပါ႔ တစ္ဘက္က လည္း ဆုိၾကပါစုိ႔ ၊ ရခုိင္တုိင္းရင္းသား ဒုကၡ သည္ တစ္ဘက္ကလည္း ဘဂၤါလီ ဒုကၡသည္ အခုဆုိရင္ စခန္း (၅၃) ခု ဖြင္႔ၿပီးေတာ႔မွ ဒီကေန႔ သူတုိ႔ကုိ ကူညီတဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ကယ္ဆယ္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ ျပန္လည္ ထူေထာင္တဲ႔ လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေနရပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ က ဒီျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ရွိေနတဲ႔ UN ေအဂ်င္စီက အဖြဲ႔ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး လုပ္ေနပါတယ္။ NGO ေတြ INGO ေတြ ဒီအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေပါင္းၿပီး ပြင္႔လင္းျမင္သာမူ ရွိေအာင္ လုပ္ေနပါတယ္။ ပထမအဆင္႔ ကေတာ႔ စားဖုိ႔အတြက္ေပါ႔။ စားဖုိ႔ အတြက္ကလည္း လူေျခာက္ေသာင္း ေလာက္ကို ေကၽြးရျပဳရတ႔ဲ အလုပ္က တကယ္ေတာ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ခ်ည္းပဲ မႏုိင္ပါဘူး။ ခုနကလုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔နဲ႔ ပူးေပါင္း လုပ္ေနတဲ႔ UN အဖြဲ႔စည္းေတြ အမ္ဂ်ီအုိ ေတြ သူတုိ႔ရဲ႕ အကူအညီေတြလဲ မ်ားစြာ ယူရပါတယ္။ ဒီအဖြ႔ဲေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ေက်းဇူး တင္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ အခ်က္က စားဖုိ႕အတြက္ ဒါေတြကို အားသြန္ ခြန္စုိက္ လုပ္ေပးေနရပါတယ္။ ႏွစ္ အခ်က္ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႕အတြက္ ယာယီေနႏုိင္ဖုိ႔ ဆုိတာလဲ တဲထုိးေပးရတာပဲ။ တဲေတြ ဘာေတြကလည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ လုံလုံေလာက္ ေလာက္မရွိေတာ႔ ဒီ UN အဖဲြ႔အစည္းေတြက ကူညီတာတုိ႔ ဘာတုိ႔ အမ်ားႀကီး အက်ဳိးရွိခဲ႔ပါတယ္။ ဒီေဒသဟာ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ေဒသ ျဖစ္တယ္။ မုိးသိပ္မ်ားတဲ႔ ေဒသျဖစ္တဲ႔အတြက္ ေၾကာင္႔ လုံလုံၿခဳံၿခဳံနဲ႔ ေနႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ Shelters ေတြ လုိအပ္လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အခုဆုိရင္ သူတု႔ိေတြ ေနဖုိ႔ျပဳဖုိ႔အတြက္ ေဆာက္ေပး ဘာေပးနဲ႔ ႏွစ္ဖက္စလုံးကုိ ေဆာက္ေပးေနပါတယ္။ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ခုနကလုိ မသင္႔တင္႔လုိ႔ အုပ္စုခ်င္းဖြဲ႔ၿပီးေတာ႔ ျဖစ္ရာကေနၿပီးေတာ႔ ဒီလုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အိမ္ေတြ မီးေလာင္မႈေတြ ဒုကၡသည္ အျဖစ္ေတြ ေရာက္လာတာပါ။ လူမ်ဳိးေရးအရ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိႏွိပ္တာေတြလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီကေန႔ သူတုိ႔ စြပ္စြဲေနသလုိ လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ျဖတ္တာတုိ႔ ဒါေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ၾကားရေတာ႔ ေတာ္ေတာ္ေလး စိတ္မေကာင္း ျဖစ္ရပါတယ္။ အင္တာနက္ေတြထဲမွာလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပုံေတြ ေတြ႔ပါတယ္။ အေလာင္းေတြဆုိရင္ တစ္ပုံတစ္လြင္႔ႀကီး ဒါေတြဟာ တစ္ျခားႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ပ်က္တာေတြကုိ သက္သက္ လုပ္ႀကံၿပီးေတာ႔ ခ်ဲ႕ကားၿပီးေတာ႔ လုပ္တာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ ဒီမွာျဖစ္တဲ႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲေတာ႔ တစ္ဖက္ကလည္း NGO အဖြဲ႔ အစည္းေတြနဲ႔ UN အဖြဲ႔စည္း ေတြနဲ႔ ပြင္႔လင္းျမင္သာမူ ရွိေအာင္ ပူးေပါင္းၿပီးေတာ႔ ကူညီ ကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္း ေတြကုိ လုပ္ေပးေနသလုိပဲ ဒီကေန႔ ခုနကလုိ မူဆလင္ ႏုိင္ငံက အႀကီးအကဲေတြေပါ႔ ဟုိတစ္ေလာကဆုိရင္ တူရကီႏုိင္ငံက ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕အမ်ဳိးသမီးလဲ ပါလာတယ္။ အင္အားကလည္း ေလးငါးေျခာက္ဆယ္ ခုႏွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔လည္း ေတ႔ြတယ္ ကၽြန္ေတာ္ကလည္း ဒီ ကိစၥေတြကို ရွင္းၿပီးေတာ႔ ျပတယ္။ ျပၿပီးေတာ႔ On Ground ကုိလဲပုိ႔ေပးပါတယ္။ ပုိ႔ေပးၿပီးေတာ႔ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ သြားျပီးေတာ႔ ကူညီကယ္ဆယ္တဲ႔ ပစၥည္း ဘာေတြ ဒါေတြလဲ ႏွစ္ဖက္ မွ်မွ်တတပါပဲ။ တစ္ဖက္ကလည္း ခုနလုိ ဘဂၤလီ ဒုကၡ သည္ေတြကုိ သြားၿပီး ေတြ႔သလုိ တစ္ဖက္လည္း ရခုိင္ ဒုကၡသည္ေတြကို ေတြ႔တယ္။ ၿပီးေတာ႔ ဟုိဘက္က မူဆလင္ ဘာသာကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ၊ ဒီဘက္က ဗုဒၶ ဘာသာ ကုိးကြယ္တဲ႔ သူေတြ သြားတဲ႔လူ ကုိယ္တုိင္က မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ျဖစ္ေပမယ္႔လဲ ဗုဒၶ ဘာသာ ဘုန္းႀကီးေတြနဲ႔ ေလးေလးစားစား ေတြ႔တာျပဳတာ တုိ႔ ဒါမ်ဳိးေတြ ေတ႔ြေပးတာတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရွိပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီရက္ပိုင္းအတြင္းမွာ အင္ဒုိနီးရွား ကေနၿပီးေတာ႔ ၾကက္ေျခနီအသင္းနဲ႔ လျခမ္းနီအသင္း ဥကၠဌ မစၥတာကာလာ ဆုိတာ ဟုိတုန္းက ဒု သမၼတ ပါပဲ။ ဟုိတုန္းတည္းက ကၽြန္ေတာ္ အင္ဒုိနီးရွား သြားလည္ပတ္ ရင္းနဲ႔ Call ေတြ ဘာေတြ ေတြ႔ဖူးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ရင္းႏွီးေနပါတယ္။ သူလာတဲ႔ အတြက္ ေၾကာင္႔ ကၽြန္ေတာ္ ၀မ္းသာ သြားတယ္။ ဒါေၾကာင္႔မို႔လု႔ိ သူ႔လဲရွင္းျပတယ္။ သူသြားခ်င္တယ္ ဆုိလုိ႔လည္း မုိးထဲေလထဲမွာ လႊတ္ေပးလုိက္ေတာ႔ သူတုိ႕လည္း အကူအညီေတြ ဘာေတြ ဆက္ျပဳၿပီးေတာ႔ ေပးဖုိ႔အတြက္ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ခုနကလုိ တစ္ဖက္က လုပ္ႀကံ စြပ္စြဲေနတာေတြ မဟုတ္ဘူး ဆုိတာကို သက္ေသ သာဓကနဲ႔ တစ္ဖက္ကလည္း ပြင႔္လင္းျမင္သာ ေအာင္ လုပ္ေနတာေတြရွိပါတယ္။

ေမး။ ။ သူတုိ႔ ေတာင္းဆုိေနတဲ႔ သီးျခား လြတ္လပ္တဲ႔ စုံစမ္းေရးေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ေပးဖုိ႔ဆုိတာေရာ စုံစမ္းမူေတြ လုပ္ေပးဖုိ႔ ဆုိတာေရာ ျဖစ္လာႏုိင္မလား ခင္ဗ်ာ။

ေျဖ။ ။ တစ္ခုကေတာ႔ ဒီ ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ႔ ေနာက္ဆက္ၿပီးေတာ႔ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဒီမွာ Press Conference တစ္ခုလဲ လုပ္လုိက္ပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာရွိေနတဲ႔ ႏုိင္ငံျခားသံတမန္ေတြ ဒါေတြ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အကုန္ဖိတ္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢ ေအဂ်င္စီေတြ NGO ေတြ ၿပီးရင္ အဲဒီမွာ တုိက္ဆုိင္မူလုိ႔ေျပာရပါ႔မယ္႔။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕လူအခြင္႔ေရးကိစၥ လုပ္ေနတဲ႔ မစၥတာ ကင္းတာနား ကလည္း ေရာက္ေနတယ္။ ေရာက္ေနေတာ႔ သူ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဖိတ္လုိက္ပါတယ္။ သူကိုယ္တုိင္တက္တယ္။ ေနာက္ေန႔မွာ On Ground ကုိျပတယ္။ ဒီ ကိစၥက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ျပည္တြင္းမွာ ျဖစ္ပ်က္တဲ႔ ကိစၥေလး တစ္ခုပဲျဖစ္တယ္။ တစ္ႏုိင္ငံလုံးကုိလည္း ကူးစက္သြားတာလဲ မရိွဘူး။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ သိတဲ႔အတုိင္းပဲ ရန္ကုန္မွာလဲ မူဆလင္ေတြ အမ်ားႀကီး ေနတယ္။ ရွိတယ္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရိွတယ္။ ခရစ္ယာန္ေတြရွိတယ္။ ဟိႏၵဴ ေတြလဲရွိတယ္။ တျခားၿမဳိ႕ႀကီးေတြမွာလဲ ဒီအတုိင္းပဲ ဘာမွ ဒီေနရာေတြမွာ ျဖစ္တာျပဳတာ မရွိပဲနဲ႔ ရခုိင္ျပည္နယ္က ဒီကြက္ကြက္ေလး တစ္ခုမွာပဲျဖစ္တာပါ။ ဒါ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ သက္သက္ပဲ ျဖစ္တယ္။ အခုလည္း ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္းနဲ႔ လုံၿခဳံေရးအရလဲ ထိန္းသိမ္းထားႏုိင္ၿပီ၊ ကူညီကယ္ဆယ္ေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သတ္လုိ႔ ဒါလဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာလဲ လြတ္လပ္တဲ႔ လူအခြင္႔ေရး ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔ထားတာရွိပါတယ္။ လူအခြင္႔အေရး ေကာ္မရွင္ကုိလည္း ဒါေလးကုိ စစ္ေဆးေပးပါလုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္ေနတဲ႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပကေနၿပီးေတာ႔ အင္တာေနရွင္နယ္ အစ္ရႈး (Issue) တစ္ခုလုိ စစ္မယ္ျပဳမယ္ ဆုိရင္ေတာ႔ ဒါေတြကုိ ဒီမွာလာၿပီး မလုပ္သင္႔ပါဘူး။ ကုိယ္တုိင္းျပည္တြင္းမွာ ကုိယ္ျပည္တြင္းေရး ကိစၥ လည္းျဖစ္တယ္။ လုပ္သင္႔ လုပ္ထုိက္တာေတြလဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ေနတာ ျဖစ္တဲ႔အတြက္ေၾကာင္႔ ျပည္ပအဖြဲ႔ေတြ ဖြဲ႔ၿပီးေတာ႔ မွ ဒီလုိ စစ္မယ္ျပဳမယ္ ဆုိရင္ ဒါေတာ႔ မျဖစ္သင္႔တဲ႔ ကိစၥ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။

ေမး။ ။သမၼတႀကီး အခုနက ေျပာသလုိပဲ လူမ်ဳိးေရး ဘာသာေရး ကိစၥ မဟုတ္ဘူး။ အဓိကရုဏ္း မဟုတ္ဘူး ဆုိေပမယ္႔ ေဒသတြင္းမွာ ေနေနတဲ႔ အသုိင္းအ၀ုိင္း ႏွစ္ခုၾကားမွာ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ေရရွည္ျဖစ္ေနခဲ႔တဲ႔ မုန္းတီးမူဆုိတာက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လဲ ျငင္းလုိ႔မရတဲ႔ ကိစၥ ပါ။ အဲ့လို မုန္းတီးမႈဆုိတဲ႔ ကိစၥ ဒီထက္ပုိၿပီး ျပန္႔ပြားမလာေအာင္ အတူယွဥ္တြဲၿပီး ေနႏုိင္ေအာင္ သမၼတႀကီးတုိ႔ အေနနဲ႔ ဘယ္လုိစီမံခ်က္ေတြခ်ၿပီး ဘယ္လုိေျဖရွင္းမူေတြလုပ္သြားဖုိ႔ ရွိပါသလဲ။

ေျဖ။ ။ မွန္ပါတယ္။ ကိစၥ က ခုနကလုိ ေရရွည္လုပ္သြားရမယ္႔ ကိစၥ ပါပဲ။ အခုခ်ိန္မွာ တန္းရွင္း Tension က အေတာ္ေလး ျမင္႔ေနတဲ႔အခ်ိန္မွာ Cool Down ျဖစ္ေအာင္ တစ္ဖက္ကလည္း ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီေတြ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားပါတီက ပါတီ အႀကီးအကဲေတြနဲ႔လည္း ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ပါတယ္။ ေတြ႔ၿပီးေတာ႔ ဒီကေန႔ ခုနကလုိ ကမၻာႀကီးကလည္း က်ဥ္းေျမာင္းသြားၿပီ ရြာႀကီးတစ္ရြာလုိျဖစ္ေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကလည္း သူ႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔လူမ်ဳိး ကုိယ္႔ဘာသာနဲ႔ ခြဲျခားလုိ႔မရဘူး။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕အျမင္က လူသားဆုိတဲ႔ အျမင္နဲ႔ ျမင္ရမယ္။ ဒီကေန႔ မွာလဲ လူအခြင္႔အေရးဆုိတဲ႔ ကိစၥ ကို ေရွ႕တန္းတင္ၿပီးေတာ႔ ေျပာၾကားလာတယ္။ အားလုံး လူသားဆုိတဲ႔ အျမင္နဲ႔ျမင္ပါ။ လူအခြင္႔အေရးဆုိတာကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ခုနကလုိ မထိခိုက္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ရခုိင္တုိင္းရင္းသားေတြကို ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က စကားဆယ္ခြန္း တစ္ဆယ္႔ငါးခြန္း ေျပာတာနဲ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔က တစ္ခြန္းေျပာတာ ပိုၿပီးေတာ႔ ထိေရာက္ပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ကလည္း ဒါေလးကုိ၀င္ၿပီး သေဘာထားေတြ စိတ္ထားေတြ ဒါအျမင္မွန္ရလာေအာင္ ေျပာင္းလဲလာေအာင္ လုပ္ေပးပါဆုိၿပီး ေတာ႔ အခ်ိန္ယူ ေျပာင္းရမယ္႔ သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဘက္နဲ႔ တစ္ဘက္ျငင္းလုိ႔မရေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ ကုိင္တြယ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိတာရွိပါတယ္။ ၁၉၈၂ခုႏွစ္ ဥပေဒဆုိတာကလည္း ဒီမွာေနထုိင္ေနၾကတဲ႔ လူေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ အကာအကြယ္ေပးထားတာ ေတြရွိပါတယ္။ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ကၽြန္ေတာ္သိရသေလာက္ ဆုိရင္ ၄၈ခုႏွစ္မတုိင္ခင္က ဒါ ဟုိတုန္းကေတာ႔ လယ္လုပ္ဖုိ႔ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေခၚျပဳလာၾကတာပဲ။ ေခၚလာရင္းနဲ႔ မျပန္္ပဲ ဒီမွာေသာင္တင္ၿပီးေတာ႔ ေနေနၾကတာေပါ႔။ ၄၈ခုႏွစ္ မတုိင္ခင္ကေနျပီးေတာ႔ ေရာက္လာတဲ႔ မိဘေတြကေမြးဖြားတဲ႔ Third Generation က ေျမးတုိ႔ဘာတုိ႔ ေရာက္လာတဲ႔အခါမွာ ႏုိင္ငံသားအျဖစ္နဲ႔ အခုနကလုိ အသိအမွတ္ျပဳ ေပးဖုိ႔ဆုိတဲ႔ ဥပေဒထဲမွာ ပါျပီးသား ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဥပေဒကို ပီပီျပင္ျပင္န႔ဲ ျပန္ၿပီးေတာ႔ အသုံးခ်ၿပီးေတာ႔ အနာဂတ္မွာ လူအဖြဲ႔အစည္းေတြဟာ ခုနကလုိ သင္႔သင္႔ တင္႔တင္႔ျဖစ္ေအာင္ လူသားေတြဆုိတဲ႔ အျမင္မ်ဳိးရွိလာေအာင္ လူ႔အခြင္႔အေရးေတြကို ခုနကလုိ ေရွ႕တန္းကေန ဦးစားေပးၿပီးစဥ္းစားတတ္လာေအာင္ ဒါေတြက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အခ်ိန္ယူၿပီးေတာ႔ လုပ္သြားရမွာျဖစ္တယ္။ အခုက ဘာအေရးႀကီးလဲဆုိေတာ႔ ပညာေရးက အေရးႀကီးတယ္။ ဟုိဘက္ပုိင္းမွာ ဘဂၤလီေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ စာသင္ေက်ာင္းတုိ႔ဘာတုိ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္မရွိဘူး။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ ဘာသာေရးေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးေတာ႔ သင္တဲ႔ေက်ာင္းေတြပဲရွိတယ္။ အေျခခံကေတာ႔ ပညာေရးပါပဲ။ ပညာေရးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ထိထိေရာက္ေရာက္ ျဖစ္ေအာင္ ပညာေရးစနစ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ထူေထာင္ေပးမယ္။ ပညာတတ္တယ္ဆုိရင္ အေတြးအေခၚရွိလာမယ္။ မွားတယ္မွန္တယ္ဆုိတာကုိ ခြဲျခားတတ္လာမယ္။ ဟုိမွာ တုိးလာတဲ႔ လူေတြထက္ လက္ရွိလူက ေပါက္ဖြားတဲ႔ ႏူန္းက ပုိမ်ားပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ကြင္းဆင္းျပီးေတာ႔ စစ္ေဆးၾကည္႔လုိက္တဲ႔အခါမွာ ေနာက္ထပ္၀င္ေရာက္လာတဲ႔ သူေတြက မရွိသေလာက္ နည္းပါတယ္။ ဟုိးတုန္းကရွိေနတဲ႔ သူေတြက ေပါက္ဖြားမူေတြ သိပ္မ်ားတယ္ ။ အိမ္ေထာင္စုတစ္စု ဆုိရင္ ခုႏွစ္ဆယ္၊ ရွစ္ဆယ္ေလာက္ရွိပါတယ္။

ေမး။ ။ ဒီေပါက္ဖြားလာတဲ့ တိုးပြားလာတဲ့ အင္မတန္ဆင္းရဲေနတဲ့ လူစုေတြကို ေထာက္ပံ့ေပးဖုိ႔ ရန္ပံုေငြေတြလိုတာလည္းအမွန္ပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ အေစာက ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို ေဆာ္ဒီအာေရဗီးယားႏိုင္ငံက ေနၿပီးေတာ့ ေဒၚလာသန္းငါးဆယ္ လႈမယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥ မ်ိဳး၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရဆီက ေနၿပီးေတာ့ တဆင့္ အဲဒီလိုေဒသတြင္းမွာသြားၿပီးေတာ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြလုပ္ေပးဖို႔ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့ ဒါ သမၼတ ႀကီးတို႔လည္း ေက်နပ္စရာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ့လိုမဟုတ္ပဲနဲ႔ ဒီႏိုင္ငံတကာမွာ လူ႕အခြင့္အေရးအတြက္ ဆိုၿပီးေတာ့ ဒီလူေတြအတြက္ အျပင္ဘက္မွာရွိေနတဲ့ ေဆာ္ၾသ ေပးေနတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို တဆင့္ ေထာက္ပံ့ ေပးလုိက္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးကို ေရာက္သြားမွာေရာ သမၼတႀကီးတို႔အေနနဲ႔ မစိုးရိမ္ဘူးလား။

ေျဖ။ ။ စိုးရိမ္ပါတယ္ခင္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကလည္း သူတို႔ကိုခ်ဥ္းကပ္ၿပီးေတာ့ လာသမွ်ေတြကိုေျပာေနတာပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီမယ္ျပဳမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဘက္မွ်မွ်တတနဲ႔ ကူညီပါ လက္ေတြ႕ ခုနကလို ဒုကၡ ခံစားေနတဲ့သူေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ကူညီေပးဖို႔လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း ခင္ဗ်ားတို႔ ကူညီေပးတဲ့ ဟာေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္နဲ႔ ဒီလူေတြလက္ထဲကိုေရာက္သြားေအာင္လုပ္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းကုိလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔က သူတို႔နဲ႔ေတြ႕တိုင္း၊ ေတြ႕တိုင္း ဒီ ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာပါတယ္။ မသက္ဆိုင္တဲ့ သူေတြဆီကို ေရာက္သြားမွာလည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။

ေမး။ ။ ေဒသတြင္းက အေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြရဲ႕ တင္ျပမႈနဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြရဲ႕ေဖာ္ျပမႈေတြၾကားမွာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကြဲလြဲမႈေတြ ရွိေနပါတယ္။ ျပည္တြင္း မီဒီယာေတြက အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ဓာတ္ အမ်ိဳးသားေရး အေျခခံေတြကုိ အေၾကာင္းျပဳၿပီးေတာ္ေတာ္ေလး ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေဖာ္ျပတာေတြေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ ျပည္ပမီဒီယာေတြကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္းပဲ လူ႔အခြင့္အေရးကို အေျခခံၿပီး ေဖာ္ျပတယ္ဆိုေတာ့ ေနာက္ဆံုးမွာ ျပည္ပမီဒီယာေတြကို ေတာင္မွပဲ တစ္ဖက္က က်ဴးေက်ာ္လာတဲ့ သူေတြကို ေျမႇာက္ေပးတယ္ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး စြပ္စြဲခံရတာေတြရွိပါတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သမၼတၾကီးအေနနဲ႔ ျပည္ပမီဒီယာေတြ ေျပာၾကားခ်က္ကို တစ္စံုတရာမ်ား စိတ္အေႏွာက္ယွက္ ျဖစ္ခဲ့တာေတြ ရွိခဲ့လားခင္ဗ်။

ေျဖ။ ။ က်ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္ပါတယ္။ စိုးရိမ္တယ္ဆုိတာက ခုနလိုဆက္ႏြယ္ၿပီးမွ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဒီေလာက္ထိ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေပၚမွာ ကူးစက္လာမွာေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး ကၽြန္ေတာ္တို႔က စိုးရိမ္မိပါတယ္။ တစ္္ခ်ဳိ႕ သတင္းေတြဟာ လုပ္ၾကံဖန္တီးမႈေတြ ရွိသလုိ တစ္ဖက္က ခုနလို မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္တဲ့ သူေတြကို ႏိႈးဆြၿပီး ေဖာ္ျပတဲ့ သတင္းေတြ အင္တာနက္သတင္းေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားၾကီးေတြ႕ရပါတယ္။ ဒီအတြက္ က်ေတာ္တို႔မွာ အေတာ္ေလးစိတ္ပူေနရပါတယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ျပည္ပအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔သံရံုးေတြထဲက အီဂ်စ္မွာ ရွိေနတဲ့ သံရံုးဆိုရင္ ဆႏၵ လာျပတာေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ သာမာန္ ဆႏၵ ျပတာေတာ့ လူ႕အခြင့္အေရးပါပဲ ျပသာနာမရွိပါဘူး သို႔ေသာ္လဲ သံရံုးထဲ၀င္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေတာ္အလံေတြ ဘာေတြျဖဳတ္ခ်တာေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္တဲ့အခါအ့ဲမွာရွိတဲ့ မိသားစုေတြသံရံုး၀န္ထမ္းေတြအတြက္ စိုးရိမ္စရာ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခါ အင္ဒိုနီးရွားမွာလဲ အလားတူပါပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္ရပါတယ္။ ဒီ ကိစၥေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္နဲ႔ သိေအာင္ဆိုၿပီး ကၽြန္ေတာ္အေနနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံအၾကီးကဲေတြဆီ ကုိယ္တုိင္ စာေရးပါတယ္ ကုလသမဂၢ မစၥတာ ဘန္ကီမြန္းထံကိုလဲ ကၽြန္ေတာ္စာေရးပါတယ္။ ျဖစ္စဥ္အမွန္က ဒီလို ဒီလိုျဖစ္တာပါ။ ဒါဟာ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရး မဟုတ္ပါဘူး တျပည္လံုးမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥ မဟုတ္ပါဘူး။ ေနရာေလးတစ္ေနရာမွာ ကြက္ၿပီးျဖစ္တဲ့ ကိစၥ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ အင္ဒိုနီးရွားက သမၼတကလဲ က်ေတာ္နဲ႔ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြျဖစ္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္စာေရးပါတယ္။ မေလးရွားက၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ဆိုလဲ ဒီအတိုင္းပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ အလည္ပတ္လာသြားတာ သိပ္ၿပီးမၾကာေသးပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီျပသနာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ မႀကီးထြားေစခ်င္ပါဘူး။ ျပႆနာအစတုန္းကေတာ့ လူမ်ိဳးေရး စိတ္ဓာတ္နဲ႔ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက ေရးပါတယ္ သို႔ေသာ္လဲ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြက သူတို႕သိလာပါတယ္။ ဒါေတြက လူသားခ်င္း စာနာမႈ အျမင္နဲ႔ ျမင္ရမယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထိခိုက္လို႔မရဘူး ဆိုတဲ့ အျမင္ေတြ သူတို႔ရွိလာပါတယ္။ ဒါေတြကို သူတို႔သိလာတဲ့ ဒီလိုအျမင္ ေျပာင္းတဲ့ တခ်ိန္ထဲမွာပဲ ျပည္ပကအျမင္ေတြကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံ အတြက္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္မိပါတယ္။ စိုးရိမ္မိတဲ့အတြက္ ေနာက္ဒါမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ရေအာင္ ခုနကလို ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖိတ္ေခၚတယ္။ ျပတယ္။ အခုဆိုရင္လဲ OIC တို႔ဘာတို႔က အတြင္းေရးမွဴးလဲ ကၽြန္ေတာ္ဖိတ္ထားပါတယ္။ လာပါ ခင္ဗ်ားတို႔ လာၾကည့္ပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွင္းလင္းျပပါမယ္။ On Ground လဲလိုက္ ျပပါမယ္။ ေနာက္ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္မွာစိုးတဲ့ စိုးရိမ္မႈလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စိတ္ထဲမွာ ရွိပါတယ္။

Voa burmese